Հար­ցազրոյց՝ Վար­դան Մա­րաշ­լեանի հետ

Վար­դան Մա­րաշ­լեան ծնած է Հա­յաս­տան։ Հինգ տա­րեկա­նին ըն­տա­նեօք փո­խադ­րուած են Ռու­սաստան, ուր ապ­րած է 30 տա­րի։ Տնտե­սագէտ Վար­դան Մա­րաշ­լեան 2010-ին վե­րադար­ձած է Հա­յաս­տան եւ որոշ ժա­մանակ վա­րած է Սփիւռքի փոխնա­խարա­րի պաշ­տօ­նը։ 2012-ին 12 սփիւռքա­հայե­րու եւ հայ­րե­նադարձնե­րու հետ հա­մահիմ­նադրած է «Վե­րադարձ Հա­յաս­տան – Repat Armenia» ծրա­գիրը, որ կը խթա­նէ հայ­րե­նադար­ձութիւ­նը, կ՚օգնէ հայրենադարձներուն եւ տե­ղեկա­տուա­կան, խորհրդա­տուա­կան աշ­խա­տանքնե­րով, գործ ճա­րելով եւ այլ անհրա­ժեշ­տութիւննե­րով կ՚օժան­դա­կէ ան­հատնե­րու եւ ձեռնարկու­թիւննե­րու, որոնք կը փա­փաքին հաս­տա­տուիլ Հա­յաս­տան։

«Նոր Յա­ռաջ»-ի հար­ցազրոյ­ցը Վար­դան Մա­րաշ­լեանի հետ ըն­թա­ցաւ Repat Armenia-ի 13 տա­րուան գոր­ծունէու­թեան մա­սին պար­զա­բանումնե­րով։

***

«Նոր Յա­ռաջ» – Ինչպէ՞ս զար­գա­ցաւ «Repat Armenia»-ն 13 տա­րինե­րու ըն­թացքին։

Վար­դան Մա­րաշ­լեան – 12 հո­գի էինք, բաժ­նուեցանք եր­կու մա­սի, եր­կու խմբի ան­դամնե­րը հե­տագա­յին դար­ձան մի նա­խաձեռ­նութեան մաս­նիկ: Առա­ջին խմբի ան­դամնե­րը կը մտա­ծէին որ պէտք է ստեղ­ծենք տե­ղեկա­տուա­կան կայք, որ մենք կա­րողա­նանք կի­սուել մեր փոր­ձա­ռու­թեամբ, մար­դիկ ոգե­ւորուեն, խոր­հուրդներ ստա­նան, տե­ղափո­խուեն: Երկրորդ խումբը մտա­ծում էր, որ հեր­թա­կան կա­մաւոր սկզբունքով սփիւռքեան կո­չի մէջ նա­խաձեռ­նութիւ­նը սխալ է, պէտք է լի­նի կազ­մա­կեր­պութիւն՝ իր աշ­խա­տող­նե­րով, որ այդ ամէն ին­չը ապա­հովի: Այս եր­կու խմբե­րը հա­մատե­ղելով ստեղ­ծե­ցինք կա­ռոյ­ցը հայ­րե­նադարձ եւ սփիւռքա­հայե­րի կող­մից՝ ապա­գայ հայ­րե­նադարձնե­րի հա­մար: Երբ սկսել էինք, մեր գոր­ծունէու­թիւնը հա­մընկաւ Սի­րիայում ճգնա­ժամի հետ, մենք սկսե­ցինք աշ­խա­տել նաեւ Սի­րիայից եկած մեր հայ­րե­նակից­նե­րի հետ, սա­կայն ի սկզբա­նէ «Repat Armenia»-ն ստեղ­ծուել է այն մարդկանց հա­մար ով­քեր որ հաս­կա­նում են եւ ոչ թէ հան­գա­մանքնե­րի բե­րու­մով են տե­ղափոխ­ւում, չնա­յած նոյնպէս այդ մարդկանց մենք աջակ­ցում ենք: Սկզբից տա­րեկան մեր դի­մող­նե­րի թի­ւը կազ­մում էր 300-400 հո­գի, այ­սօր հաս­նում է 800-1000 մար­դու, որ մեզ դի­մում է տար­բեր հար­ցե­րով՝ աշ­խա­տանք գտնե­լու, գործ սկսե­լու, հա­մար­կուելու, անձնա­կան իրե­րը տե­ղափո­խելու, կար­գա­վիճակ ստա­նալու Հա­յաս­տա­նում եւ այլն: Աշ­խարհագ­րութիւ­նը եթէ նա­յենք 2018 թուակա­նից ի վեր առա­ջատա­րը Լի­բանանն էր, իսկ հի­մա դի­մող­նե­րի մօտ 50 տո­կոսը Ռու­սաստա­նից է, 15 տո­կոսը՝ ԱՄՆ-ից, 12 տո­կոսը՝ Լի­բանանից, 5-6 տո­կոսը՝ Պարսկաս­տանից, 3 տո­կոսը՝ Ֆրան­սիայից, 2 տո­կոսը՝ Գա­նատայից: Տա­րիքա­յինը՝ 25-40 տա­րեկան են դի­մող­նե­րը, ար­հեստա­վարժ մաս­նա­գէտ­ներ են տար­բեր ոլորտնե­րի, ու­նենք նաեւ գոր­ծա­րար­ներ, աւե­լի երի­տասարդ մար­դիկ կամ 60-ը անց մար­դիկ ով­քեր մտա­ծում են տե­ղափո­խուել: Բայց հիմ­նա­կան կո­րիզը տնտե­սական եւ հա­սարա­կական իմաս­տով աշ­խուժ փու­լի մէջ գտնուող մար­դիկ են: Դի­մող­նե­րի մօ­տաւո­րապէս 60 տո­կոսը մար­դիկ են, ով­քեր ար­դէն տե­ղափո­խուել են, իսկ 40 տո­կոսը նրանք, ով­քեր մտա­ծում են տե­ղափոխ­ման մա­սին:

«ՆՅ» – Ի՞նչն էր որ ձե­զ մղեց վե­րադառ­նալ Հա­յաս­տան, ինչպի­սի՞ն էր ձեր փոր­ձա­ռու­թիւնը եւ ինչպէ՞ս օգ­նեց «Repat Armenia»-ի գոր­ծունէու­թեան։

Վ. Մ – Իմ եր­ջանկու­թիւնը որ այս շատ բարդ ժա­մանակ­նե­րում, որի մի­ջով անցնում է իմ եր­կի­րը, մեր եր­կի­րը եւ մեր ազ­գը,– եր­կուսն էլ լուրջ ճգնա­ժամի մէջ են,– ես ու­րախ եմ որ այդ ճգնա­ժամը անցնում եմ էպի­կենտրո­նում, այ­սինքն այն­տեղ որ­տեղ մեր ընդհա­նուր ազ­գի ապա­գան է որոշ­ւում: Շատ բաց հար­ցեր կան, անո­րոշու­թիւններ կան բայց ամէն դէպ­քում ես եր­ջա­նիկ եմ որ ես սրա մասն եմ, այլ ոչ թէ պատ­կե­րաց­նում եմ ինձ Սփիւռքում նստած տա­ռապող, մտա­ծող, մտա­հոգուող, հիաս­թա­փուող, զայ­րա­ցող, բայց միաժա­մանակ այն զգաց­մունքով որ ես հե­ռու եմ եւ չեմ անում այն ինչ որ ու­զում եմ անել: Դա­սական Սփիւռքի ներ­կա­յացու­ցի­չը չեմ, չնա­յած ազ­գա­նունս Մա­րաշ­լեան է եւ իմ նախ­նի­ների մի մա­սը եկել են Մա­րաշի, Էրզրումի, Արդուի­նի կող­մից: Առաջ միշտ գա­լիս էի Հա­յաս­տան, իմ հա­մար Հա­յաս­տա­նը տա­տիկ-պա­պիկի փո­ղոց, ըն­կերներ, Երե­ւան էր, դրա­նով էր սահ­մա­նափա­կւում նաեւ իմ ինքնու­թեան պատ­կե­րացու­մը, սա­կայն 1998-ին երբ տե­ղափո­խուե­ցի Հա­յաս­տան, 23 տա­րեկան էի, երի­տասարդ էի, ինձ հա­մար բա­ւակա­նին բարդ, բայց հե­տաքրքիր շրջան էր ապ­րե­լու, որով­հե­տեւ եթէ հա­մեմա­տէք այն ժա­մանա­կուայ Երե­ւանը Մոս­կուայի, Պէյ­րութի կամ որե­ւէ այլ քա­ղաքի հետ, հսկա­յական տար­բե­րու­թիւն կը լի­նէր: Հա­կառակ դրա, ես հաս­կա­ցայ որ Հա­յաս­տա­նը իմ ինքնութեանը կա­րեւոր տար­րե­րից մէկն է, հաս­կա­ցայ որ ու­զում եմ ապ­րել Հա­յաս­տա­նում եր­կար, բայց ես դեռ պատ­րաստ չեմ եւ այդ իսկ պատ­ճա­ռով պէտք է լքեմ Հա­յաս­տա­նը, որ­պէսզի ձեռք բե­րեմ մաս­նա­գիտա­կան փորձ, կա­յանամ որ­պէս մաս­նա­գէտ եւ նոր վե­րադառ­նամ: Այ­սինքն իմ մէջ մտաւ այդ «հայ­կա­կան քո­վիտը», որ անընդհատ ձգում էր դէ­պի իրեն եւ ինքս ինձ ժա­մանակ տուեցի 5-10-15 տա­րի դրսում լի­նեմ, յե­տոյ տե­ղափո­խուեմ: Այդպէս ստա­ցուեց որ 9 տա­րուց յե­տոյ տե­ղափո­խուե­ցի: Բազ­մա­թիւ մարդկանց հետ էի ծա­նօթա­ցել առա­ջին եւ երկրորդ հայ­րե­նադար­ձութեան ժա­մանակ, որոնք իրենց կամ­քով էին տե­ղափո­խուել: Ըն­կերնե­րով մենք պատ­կե­րաց­րինք, թէ ինչքա՜ն մարդ ենք մենք կորցնում տե­ղեկու­թիւննե­րի, օգ­նութեան չգոյութեան պատ­ճա­ռով, որ իրենք գործնա­կան քայ­լի չեն անցնում, այլ ըն­դա­մէնը պա­հում են մտքի մէջ: Դրա հա­մար ստեղ­ծե­ցինք «RepatArmenia»-ն: Իսկ պատ­ճառնե­րը՝ ես կա­րող եմ թո­ղար­կել: Չնա­յած մենք 7 մի­լիոնա­նոց Սփիւռք ու­նենք շատ տար­բեր մշա­կու­թա­յին մի­ջավայրնե­րում եւ երկրնե­րում, բայց եր­բոր հա­զարա­ւոր հայ­րե­նադարձնե­րի հետ ենք խօ­սում, թւում են պատ­ճառնե­րը. «Ու­զում եմ իմ սե­փական երկրի գոր­ծընթա­ցի մաս լի­նել հէնց Հա­յաս­տա­նում», «Չեմ ու­զում առնչու­թիւն ու­նե­նալ ձուլման խնդիր­նե­րի հետ», որով­հե­տեւ հա­յը այն մար­դը չէ, ում ծնող­ներն են հայ, այլ այն ում երե­խաներն են հայ: Միաժա­մանակ Հա­յաս­տա­նում դու կա­րող ես լիար­ժէք կեան­քով ապ­րել եւ զուգահեռաբար կա­րեւոր նա­խաձեռ­նութիւննե­րի մաս կազ­մել, ին­չը Սփիւռքում անհնար է: Եթէ սփիւռքա­հայը այն արա­գու­թիւնը որ ձեռք է բե­րում այլ երկրնե­րում չկորցնի Հա­յաս­տա­նում, ապա կը կա­րողա­նայ շատ արդիւ­նա­ւէտ լի­նել նաեւ Հա­յաս­տա­նում: Հա­յաս­տա­նում շու­կան փոքր է եւ նաեւ հնա­րաւո­րու­թիւննե­րը փոքր են, բայց շատ մարդկանց հա­մար առա­ջատար լի­նելը, նոր բան սկսե­լը հնա­րաւո­րու­թիւն է:

Հայ­րե­նադարձնե­րի զգա­լի մա­սը Հա­յաս­տա­նում առա­ջին­ներն են եղել. առա­ջին no smoking coffee հիմ­նողնե­րը, առա­ջին hospitality ոլոր­տում առա­ջըն­թաց ար­ձա­նագ­րողնե­րը, գի­նեգոր­ծութեան մէջ, բժշկու­թեան մէջ, բարձր կրթու­թեան մէջ… բազ­մա­թիւ նոր նա­խաձեռ­նութիւննե­րի սկիզբնե­րը հայ­րե­նադ­րաձնե­րին են պատ­կա­նում եւ առա­ջատար դիր­քե­րում են գտնւում: Բա­ցի դրա­նից 365 օր հայ ես այս­տեղ եւ եթէ նոյ­նիսկ հայ չես, հա­յաս­տանցի ես, նոյ­նիսկ եթէ օտար ազ­գութիւն ու­նես բայց ներդրում ու­նես Հա­յաս­տա­նին: Ես չեմ ծախ­սում իմ կեան­քի զգա­լի մի մա­սը որ­պէսզի պահ­պա­նեմ իմ ինքնու­թիւնը Հա­յաս­տա­նում:

Հայ­րե­նադարձնե­րի հետ խօ­սելով մի բան հաս­կա­ցայ, թէ Հա­յաս­տա­նում ապ­րե­լը, կա­յանա­լը որոշ դէպ­քե­րում աւե­լի դժուար է, քան կա­յացած երկրնե­րի մի­ջավայ­րե­րում, բայց ես ինձ այստեղ աւե­լի եր­ջա­նիկ եւ աւե­լի լիար­ժէք եմ զգում: Այդ զգա­ցողու­թիւնը չես կա­րող չա­փել միայն գու­մա­րով, սա­կայն հայ­րե­նադար­ձութիւ­նը միշտ զգացականութեան եւ բանականութեան տար­րե­րից բաղ­կա­ցած որո­շում է, դրա հա­մար իւ­րա­քան­չիւր մարդ որ տե­ղափոխ­ւում է Հա­յաս­տան չի կա­րող աշ­խա­տել միայն զգացականով, ցան­կութեամբ եւ չպի­տի գայ միայն այն հա­ւատ­քով որ ին­քը գա­լիս է փրկե­լու եւ ամէն ինչ փո­խելու, ինչպէս նաեւ դժուար թէ մար­դիկ որո­շեն Հա­յաս­տան տե­ղափո­խուեն, որ­պէսզի աւե­լի շատ գու­մար աշ­խա­տեն, որով­հե­տեւ դրա հա­մար կան ու­րիշ երկրներ, ու­րիշ հնա­րաւո­րու­թիւններ: Մենք «Repat»-ը ստեղ­ծել էինք, որ­պէսզի ան­կեղծ խօ­սենք այն հնա­րաւո­րու­թիւննե­րի մա­սին, որոնք մեր հայ­րե­նակից­նե­րը չգի­տեն եւ ան­կեղծ խօ­սենք առարկայական եւ ենթակայական խնդիր­նե­րի մա­սին: Խօ­սենք այն կարծրա­տիպե­րի մա­սին, որոնք անհիմն են, խօ­սենք այն խնդիր­նե­րի մա­սին, որոնց հետ է բախ­ւում հայ­րե­նադար­ձը:

«ՆՅ» – Ինչպէ՞ս կ’աշ­խա­տի «Վե­րադարձ Հա­յաս­տան»-ը, ինչպէ՞ս կ’օժան­դա­կէք վե­րադարձածնե­րուն ըն­կե­րային մա­կար­դա­կով կամ մաս­նա­գի­տա­կան՝ աշ­խա­տան­քա­յին։

Վ. Մ. – Առա­ջին տասը տա­րին 25 հո­գի Սփիւռքից ան­հատներ եւ կազ­մա­կեր­պութիւններ աջակ­ցե­ցին մեզ, հի­մա մենք ու­նենք մէկ հիմ­նա­կան աջա­կից, որ «Յով­նա­նեան ըն­տա­նեկան հիմ­նադրամ»-ն է. ես շատ ու­րախ եմ որ նաեւ մենք սերտ հա­մագոր­ծացկում ենք «Birthright Armenia» եւ Յով­նա­նեան հիմ­նադրա­մի այլ կազ­մա­կեր­պութիւննե­րի հետ:

Ինչ վե­րաբե­րում է աշ­խա­տան­քին, նախ մենք պատ­րաստ ենք խօ­սել, զրու­ցել տար­բեր եղա­նակ­նե­րով, գրե­թէ բո­լոր հիմ­նա­կան ընկերային հար­թակնե­րում ներ­կայ ենք: Դուք եթէ մտա­ծում էք Հա­յաս­տան տե­ղափո­խուել կամ ու­զում էք ձեր մաս­նակցու­թիւնը բե­րել հա­յաս­տա­նեան ծրագ­րե­րին, դրանք աւե­լի կի­րառա­կան, արհեստավարժական դարձնել՝ մենք կա­պող օղակն ենք: Այ­սինքն պար­տա­դիր չէ, որ դուք մեզ դի­մէք եր­բոր ար­դէն տե­ղափո­խուել էք, աւե­լի լաւ է եր­բոր ու­նէք այդ գա­ղափա­րը եւ ու­նէք հար­ցեր եւ մտա­հոգու­թիւններ:

Պայ­մա­նակա­նօրէն մեր աշ­խա­տան­քը կա­րելի է բա­ժանել եր­կու մա­սի՝ կազ­մա­կեր­պութիւն եւ հա­մայնք: Մենք բա­ցի կազ­մա­կերպութիւ­նից, որ 4 հո­գի ենք ամէն օր աշ­խա­տում, ու­նենք նաեւ աւելի քան 12.000-նոց հա­մայնք՝ network, որ­տեղ որ դուք կա­րող էք շփուել, զրու­ցել, հար­ցեր տալ, պա­տաս­խաններ ստա­նալ այն մարդկանց կող­մից, որոնք որ տե­ղափո­խուել են նոյն քա­ղաքից, նոյն մաս­նա­գիտու­թիւնը ու­նեն, նոյն լե­զուին են տի­րապե­տում եւ նոյն խնդիր­ներն են յաղ­թա­հարել: Այ­սինքն մի­ջոցա­ռումներ ու­նենք որ օգ­նում են ձեր ընկերային հա­մարկմա­նը եւ ու­նենք գոր­ծո­ղու­թիւններ, որ օգ­նում են ձեզ մաս­նա­գիտա­կան հա­մարկման: Մաս­նա­գիտա­կան՝ առա­ջինը փոր­ձում ենք հաս­կա­նալ ինչ հար­ցեր ու­նէք, եթէ աշ­խա­տանք գտնե­լու հետ է կա­պուած, հա­մագոր­ծակցում ենք «staff.am» հար­թա­կի հետ, որ­տեղ կա­րող էք անվճար profile ու­նե­նալ, ձեր տուեալ­նե­րը կա­րող են դի­տել գոր­ծա­տու անձինք անվճար, եւ մենք հնա­րաւո­րու­թիւն ու­նենք ձեզ կա­պել գոր­ծա­տու­նե­րի եւ հայ­րե­նադարձնե­րի հետ, որ աշ­խա­տում են նոյն ոլոր­տում: Եթէ ու­զում էք սե­փական գործ սկսել, նոյնպէս օգ­նում ենք խնդիր­նե­րի յաղ­թա­հար­ման գոր­ծում: Բա­ցի դրա­նից ու­նենք հա­յոց լե­զուի դա­սըն­թացներ՝ տար­բեր մա­կար­դակնե­րի. դա­սըն­թացնե­րը մշա­կել է արեւմտա­հայ Յա­կոբ Մագ­տի­սը, որ զբա­ղւում է այս հար­ցե­րով:

Հա­յաս­տա­նում «Նա­յիրի» ապա­հովագ­րա­կան ըն­կե­րու­թեան հետ ենք հա­մագոր­ծակցում, որ­պէս միջ­նորդ կազ­մա­կեր­պութիւն, որ­պէսզի հայ­րե­նադարձնե­րը օգ­տուեն այդ ծա­ռայու­թիւննե­րից:

Կ՚օգ­նենք նաեւ յատ­կա­պէս մեծ տա­րիքով հայ­րե­նադարձնե­րին «nomed Armenia» կազ­մա­կեր­պութեան հետ հա­մագոր­ծակցա­բար, բնա­կարա­նի վար­ձա­կալու­թեան, թղթաբանական գործերի եւ այլ անհրա­ժեշտ առա­ջին քայ­լե­րի հա­մար:

Կազ­մա­կեր­պում ենք տա­րեկան 30 «meetup»-ներ հայ­րե­նադարձնե­րի համարկման գոր­ծընթաց­նե­րի հա­մար: Ու­նենք outgoing toors երե­ւանից դուրս, բայց ոչ զբօ­սաշրջա­յին, այլ աւե­լի շատ են­թա­կառու­ցուած­քի ճա­նաչ­ման հա­մար՝ Գիւմրիում, Դի­լիջա­նում… կրթա­կան, աշ­խա­տան­քա­յին…, որ եթէ դի­տար­կում էք այդ քա­ղաք­նե­րը ապ­րե­լու եւ աշ­խա­տելու հա­մար, ու­նե­նաք տե­ղեկատ­ւութիւն դրա մա­սին: Սա նոյ­նիսկ այ­ցե­լու­նե­րի հա­մար է, ոչ միայն հայ­րե­նադարձնե­րի:

Անցկաց­նում ենք նաեւ «Engage Armenia forum»-նե­րը դրսում, որոնք դադարել էին քովիտից ի վեր: Ան­ցած տա­րի վերսկսե­ցինք. 8 քա­ղաք­ներ ենք այ­ցե­լել Լոն­տո­նից մին­չեւ Մար­սիլիա. Հա­յաս­տա­նում internship անցնե­լու մա­սին, ամ­սական երեք ժա­մով ընկերային կամ գործարարական նա­խաձեռ­նութիւննե­րին աջակ­ցե­լու, Հա­յաս­տա­նից ապ­րանքի ար­տա­հան­ման, Հա­յաս­տա­նում գալ եր­կու տա­րի դա­սաւան­դե­լու պատ­րաստա­կամու­թիւն յայտնող­նե­րին, բժիշկնե­րի հա­մար, նաեւ նրանց ով­քեր ու­զում են Հա­յաս­տա­նում գործ անել եւ բազ­մա­թիւ այլ հար­ցե­րի մա­սին խորհրդա­տուա­կան այց էր սա: Գնում էինք քա­ղաք­ներ եւ շատ մատ­չե­լի եւ մաս­նա­գի­տա­կան կարճ ներ­կա­յացումնե­րով հա­ղոր­դում էինք բո­լորին:

«ՆՅ» – Ձեր ընդհա­նուր ծրագ­րե­րը անվճա՞ր են։

Վ. Մ. – Այո՛, մեր բո­լոր ծրագ­րե­րը անվճար են: Որոշ բա­ներ կան, օրի­նակ՝ բժշկա­կան ապա­հովագ­րութիւ­նը վճա­րովի է, մեր խորհրդա­տու­նե­րը մատ­չե­լի գնով վճա­րովի են եթէ գործարարական մի նախաձեռնութեան է վե­րաբե­րում, բայց ծրագ­րե­րի զգա­լի մա­սը անվճար է կամ մենք ենք ձեր փո­խարէն վճա­րում:

«ՆՅ» – Ինչպէ՞ս կրնան ձե­զի հետ կապ հաս­տա­տել։

Վ. Մ. – Կայ­քէ­ջը կայ, ու­նենք նաեւ facebook, instagram, telegram, whatsapp հար­թակնե­րը կապ հաս­տա­տելու համար: Կայ­քէ­ջում կայ գրանցման ձեւ, որ­տեղ կա­րող էք դի­մել մեզ եւ մենք ձեզ հետ կապ կը հաս­տա­տենք: Կայ­քէ­ջում կայ նաեւ repatriation guidbook 140 էջա­նոց բա­ւակա­նին հե­տաքրքիր աշ­խա­տանք, որը վե­րաբե­րում է բո­լոր դի­մող­նե­րին. անգլե­րէն, ֆրան­սե­րէն, հա­յերէն եւ ռու­սե­րէն լե­զու­նե­րով հա­սանե­լի է: Նաեւ հա­մագոր­ծակցում ենք Պե­տական համարկման եւ հայ­րե­նադար­ձութեան կեդ­րո­նի հետ յատ­կա­պէս այն հար­ցե­րի շուրջ, որոնք իրա­ւական բնոյթ ու­նեն:

«ՆՅ» – Ըն­կե­րային հար­թակնե­րու ձեր այ­լա­զան գոր­ծունէու­թեան մա­սին կրնա՞ք ման­րա­մաս­նել։

Վ. Մ. – Մենք ան­ցեալ տա­րի գրան­ցել ենք 1.700.000 դի­տում Եու­թուպի մէջ մեր տե­սանիւ­թին, ձգտում ենք աւե­լիին: Փոր­ձում ենք տար­բեր տե­սակի նիւ­թեր ստեղ­ծել, որոնք կ՚օգ­նեն մարդկանց աւե­լի յստակ կողմնո­րոշուելու թէ՛ օրի­նակ­ներ տես­նե­լով, եւ թէ՛ անդրա­դարձներ ստա­նալով, սրա հա­մար ստեղ­ծե­ցինք «podcast» շար­քը, ուր անցկաց­նում ենք հար­ցազրոյցներ հիմ­նա­կանում անգլե­րէնով եւ ռու­սե­րէնով, որոշ դէպ­քե­րում նաեւ հա­յերէ­նով, որ­պէսզի աւե­լի հաս­կա­նալի լի­նի Սփիւռքի հա­մար:

Ֆէյսպու­քում բա­ցի հիմ­նա­կան էջից ու­նենք մի քա­նի այլ խմբե­րի էջեր, ուր հե­տաքրքրու­թիւննե­րի հա­մաձայն մար­դիկ հա­ւաք­ւում են որ­պէսզի ստա­նան տե­ղեկու­թիւն: Բա­ցի դրա­նից մենք միշտ յղում ենք կա­տարում այլ հար­թակնե­րի վրայ, որ­տեղ կա­րող էք ստա­նալ ժա­մանա­կակից, լաւ ձե­ւով ներ­կա­յացուած տե­ղեկատ­ւութիւն այլ թե­մանե­րի շուրջ:

«ՆՅ» – Ո՞ր կազ­մա­կեր­պութիւննե­րուն հետ կը հա­մագոր­ծակցիք, եւ ինչպէ՞ս կ’օգ­նեն անոնք հայ­րե­նադար­ձե­րուն։

Վ. Մ. – Ցա­ւօք սրտի մեր հիմ­նա­կան խնդիր­նե­րից մէ­կը այն է, որ հայ­րե­նադար­ձութիւ­նը օրա­կար­գա­յին խնդիր չէ Հա­յաս­տա­նում ո՛չ էլ Սփիւռքում, որով­հե­տեւ դա­սական կա­ռոյցնե­րը՝ եկե­ղեցի, դպրոց­նե­րում դժուար դուք լսէք, որ ձեզ ներ­կա­յաց­նեն Հա­յաս­տա­նը որ­պէս ներ­կա­յի եւ ապա­գայի եր­կիր, այլ աւե­լի շատ պատ­մա­կան իմաս­տով են ճա­նաչում Հա­յաս­տա­նը, առա­ւել եւս որ հի­մա Հա­յաս­տա­նը շատ դժուար ճա­նապարհ է անցնում եւ մենք լուրջ կո­րուստներ ենք ու­նե­ցել, մարդկանց մի մա­սը առա­ւել եւս կա­րող է առնչու­թիւն չու­զե­նայ ու­նե­նալ: Դրա հա­մար, մեզ հա­մար որե­ւէ տար­բե­րու­թիւն չկայ: Իւ­րա­քան­չիւր նոյ­նիսկ ոչ գրան­ցուած խումբ, որը ու­զում է Հա­յաս­տա­նի հետ աշ­խա­տել թէ՛ դա­սական կա­ռոյց, թէ՛ պե­տական մար­մին, թէ՛ ան­հատ, որ ու­զում է գործուն դե­րակա­տարու­թիւն ու­նե­նայ այս ամէն ին­չի մէջ՝ մենք պատ­րաստ ենք հա­մագոր­ծակցել:

Հարցազրոյցը վարեց՝

ՎԱՀԱՆ Կ. ՄԱՆՃԻԿԵԱՆ ■

Ամբողջական հարցազրոյցի տեսանիւթը դիտել ստորեւ.-