Ըստ «Էրմենիհապէր»-ի՝ Թուրքիոյ կեդրոնական շրջանը գտնուող Քայսերի (Կեսարիա) նահանգի Թոմարզայի մէջ կառուցուած հայկական Սուրբ Պօղոս-Պետրոս եկեղեցին կը շարունակէ մնալ փլուզման վտանգի տակ:

Յատկապէս եկեղեցւոյ տանիքին նկատելի են ճեղքեր, իսկ եկեղեցւոյ սիւնին եւ ստորին հատուածներուն՝ ծեփերու փրթած մասեր:

Թոմարզայի բնակիչներէն մէկը, խօսելով եկեղեցւոյ մասին, կ՚ըսէ.

«Մեր ամենամեծ  փափաքն է, որ իր տապանագիրը կորսնցուցած եկեղեցին վերականգնուի, ապա նաեւ գրաւիչ դառնայ զբօսաշրջութեան համար: Հին ժամանակները արտացոլող որմնանկարներու հետքերը պահպանուած են: Եկեղեցին,– որ այժմ վերածուած է աղաւնիներու բոյնի,– անտարբերութեան մատնուելու եւ անտեսուելու պատճառով ամէն վայրկեան կանգնած է փլուզման վտանգի առջեւ: Թոմարզա գտնուող այս եկեղեցին այն վայրերէն է, որ անպայման պէտք է տեսնեն պատմութեան սիրահարները: Կը յուսանք, որ եկեղեցին փլուզումէ կը փրկուի ու կը վերականգնուի»:

Նշենք, թէ եկեղեցին կառուցուած է 1837-ին: 1915-ի ցեղասպանութենէն ետք գործածուած է որպէս պահեստ, ապա նաեւ իբրեւ թատրոն, նախքան իր ճակատագրին լքուիլը։ Թուրքերն ու Քիւրտերը տեղաբնակ Հայերու քաջութեան պատճառով Թոմարզան կ՚անուանէին «Քիւչիւք Զեյթուն», այսինքն՝ Փոքր Զեյթուն։ Թոմարզայի հայկական մշակութային հետքերը մինչ օրս տեսանելի են քաղաքին մէջ եւ մերձակայքը։