«Խ․ Աբովեան» հայկական պետական մանկավարժական համալսարանի «Սփիւռք» գիտաուսումնական կենտրոնում ամփոփուեց «Հայկ Նագգաշեան գրական գնահատանք» հիմնադրամի հերթական մրցանակաբաշխութիւնը։ 2017 թուականից Հայկ Նագգաշեանի կնոջ՝ Սօսի Նագգաշեանի նախաձեռնած մրցանակին տարբեր տարիների արժանացել են Անի Ամսէեանը, Յուսիկ Արան, Հերմինէ Աւագեանը, Նորայր Գրիգորեանը, Հայկ Սիրունեանը, Վրէժ Սարուխանեանը։
2023-2024 թթ․ հրատարակուած գրքերի համար յայտարարուած մրցոյթին ներկայացուել են 11 հեղինակի 15 գեղարուեստական գործ, այդ թւում՝ մանկական։ Յանձնախմբում տարբեր տարիների ընդգրկուել են Արամ Սեփեթճեանը, Անահիտ Չարենցը, Բագրատ արք․ Գալստանեանը, Հրաչ Սեփեթճեանը, Անուշ Նագգաշեանը. նախագահն է Սուրէն Դանիէլեանը։ Հեշտ չի եղել որոշել մրցանակակիրներին։ Այս տարի մրցանակի արժանացել են Կարինէ Ռաֆայէլեանի «Յոյսի շաւիղ» եւ Գէորգ Պետիկեանի (ԱՄՆ) «Մեծ բակին փոքրիկ աղջիկը» գրքերը։
Միջոցառման ընթացքում մրցանակակիր գրքերի մասին ելոյթ ունեցան բանասիրական գիտութիւնների դոկտոր Մարգարիտա Խաչատրեանը, պատմաբան, բանասէր Գէորգ Եազըճեանը, բանասիրական գիտութիւնների թեկնածու Քնարիկ Աբրահամեանը։
Հանդիսութեանը Նագգաշեան ընտանիքի անունից ներկայ էր, շնորհաւորական խօսք ասաց եւ մրցանակները յանձնեց Մարիա Սերայտարեան—Մանանեանը։
Շնորհակալական խօսքում Կարինէ Ռաֆայէլեանն իր այս հատորը բախտաւոր համարեց, քանի որ գրքի վիպակներից մէկը էլի մրցանակների է արժանացել։ Նա մանկավարժական համալսարանի շրջանաւարտ է, գրող է եւ գրականագէտ։ Այժմ ղեկավարում է Դերենիկ Դէմիրճեանի տուն—թանգարանը եւ յոյս ունի, որ այսօրուայ ուսանողների միջից վաղը նոր գրողներ են ծնուելու։ Իսկ հեռաւոր ամերիկեան ափերից հանդիսութեանը միացած Գէորգ Պետիկեանի համար պահը յուզիչ է․ սա իր առաջին վէպն է, եւ այս պարգեւը խրախուսիչ է։
Գեղարուեստական մասում գրքերից հատուածներ կարդացին բանասիրական բաժանմունքի մագիստրոս, բանասիրական բաժանմունքի աշխատակից Նինա Ճուղուրեանը, նոյն բաժանմունքի երրորդ լսարանի ուսանողուհի Աստղիկ Մկրտչեանը, երաժշտական կատարումով հանդէս եկաւ գեղարուեստական կրթութեան բաժանմունքի առաջին լսարանի ուսանող Արտաշէս Բարսեղեանը։
Միջոցառումը եզրափակելիս «Սփիւռք» գիտաուսումնական կենտրոնի տնօրէն, Հայ նոր եւ նորագոյն գրականութեան ամբիոնի վարիչ, բանասիրական գիտութիւնների դոկտոր, փրոֆ․ Սուրէն Դանիէլեանն ընդգծեց նմանօրինակ միջոցառումների կարեւորութիւնը յատկապէս ուսանողների ճանաչողութեան եւ գրական ճաշակի զարգացման տեսանկիւնից։
ՍՈՒՍԱՆՆԱ ՉԱՐՉԵԱՆ
Բանասիրական բաժանմունքի չորրորդ լսարանի ուսանողուհի
Մեր վերջին հանդիպումը հօրս զարմիկ Հայկ Նագգաշեանին հետ իր Երեւանի բնակարանին մէջ էր, ուր տիկնոջ` երկարամեայ հայերէնի ուսուցչուհի Սօսի Թորոսեան—Նագգաշեանին հետ եկած էին իրենց տան պատշգամբէն Արարատը ըմբոշխնելու։
Ինչպէս ամէն հանդիպումի ժամանակ, մեր նիւթը դարձեալ հայն էր ու Հայաստանը։
Հայկ Ամմոյին (ինչպէս ես կը կոչէի զինք) ու իր զարմիկին` հօրս՝ նոյնպէս արձակագիր Հրանդ Նագգաշեանի զաւակները հայրենիքի մէջ ստացան իրենց ուսումը… Այդպէս պիտի ըլլար… որովհետեւ Հայկն ու Հրանդը Հայաստանը իրենց տուները փոխադրած էին։ Յանկարծ Հայկ Ամմօն հարցուց.
– Իսկ տղադ կապուա՞ծ է Հայաստանին։
– Նագգաշեանի արիւն կը հոսի երակներուն մէջ,– պատասխանեցի։
Սերունդներու հայեցի դաստիարակութեամբ մտահոգ, մանկավարժ, հրապարակախօս, հասարակական գործիչ, խմբագիր, արձակագիր Հայկ Նագգաշեանի անունով այս մրցանակը իր տիկնոջ ու զաւակներուն փափաքովը հիմնուեցաւ ոչ միայն Հայկ Նագգաշեանի յիշատակը անմար պահելու համար, այլ անոր մահէն ետք իսկ, ինչպէս ինք պիտի փափաքէր, գնահատելու ու քաջալերելու գիրքն ու գրողը։
Հայկ Նագգաշեան մարդուն, գրողին ներշնչանքը հայրենիքն էր, որուն հաւատարիմ մնաց ու հաւատաց մինչեւ մահը։
Գնահատելով տասնեւհինգ մասնակիցներուն ստեղծագործութիւնները` սրտանց կը շնորհաւորեմ բոլորը, սակայն բանականաբար ընտրութիւն պիտի կատարուէր։
Կարինէ Ռաֆայէլեանի «Յոյսի շաւիղ» վիպակը ժամանակի մաքուր հայելին է, ուր կ’արծարծուին մեզ յուզող հարցեր։ Այնտեղ է նոր սերունդը՝ իր շփացածութիւններով եւ սանձարձակութեամբ, եւ անոր հակառակ՝ գիրքին հերոսը իր ազնւութեամբ, մարդկային նկարագրի վեհ գիծերով եւ մե՛ծ, մե՛ծ սիրով։
Մինչեւ վիպակին աւարտը ընթերցողը կը քալէ յոյսի շաւիղէն՝ սպասելով սիրոյ յաղթանակին։
Իսկ Գէորգ Պետիկեանի սիրավէպին մէջ կը խօսուի ամօթխած, երկիւղած, հնազանդ սերունդի մը մասին, որ ալ երբեք պիտի չդառնայ եւ մանաւանդ կորուսեալ Հալէպի մը մասին, ուր շատ գեղեցիկ նկարագրուած է հերոսներուն ապրած բակը՝ իր սովորութիւններով, իր համերաշխութեամբ, իր մեծցող, հասակ առնող փոքրիկներով։ Սերունդ մը, որ ապրեցաւ ե՛ւ մանկութիւն, ե՛ւ պատանեկութիւն, ե՛ւ երիտասարդութիւն, եւ այդ բոլոր շրջաններուն մաքուր պահեց ամենանուիրականը, վեհագոյնը՝ սէրը։ Այսօր մեր երիտասարդներէն խլուած է մանկութիւնն ու պատանեկութիւնը։ Այսօր մեր փոքրիկները մեծ կը ծնին ու չեն ճաշակեր մանկական սրբազան անմեղութիւնը։
Գնահատելով ներկայացուած բոլոր գիրքերը՝ սրտանց կը շնորհաւորեմ մեր մրցանակակիրները, վարձքերնիդ կատար եւ գրիչնիդ դալար մնայ։
Դոկտ. Անուշ Նագգաշեան
20 Հոկտեմբեր, 2025
Երուսաղէմ






