Արամ Ա. վեհափառ հայրապետին` 2022-ը «Սփիւռքի տարի» հռչակելուն առիթով, Սեպտեմբեր 23-ին տեղի ունեցած է երրորդ առցանց խորհրդակցութիւն-քննարկումը:

Նիստին նախագահած է Արամ Ա., մասնակցած են Միացեալ Նահանգներէն` Խաչիկ Թէօլէօլեան, Երուանդ Զօրեան, Հայկ Օշական, Հայաստանէն` Ռուբէն Ճանպազեան, Ֆրանսայէն` Յովէլ Շնորհօքեան, Անգլիայէն` Հրաչ Գույումճեան, Հրաչ Չիլինկիրեան, Զուիցերիայէն` Թենի Սիմոնեան-Փիրի, Արժանթինէն` Խաչիկ Տէր Ղուկասեան, Լիբանանէն` Սեդա Խտըշեան, Շահան Գանտահարեան եւ Խաչիկ Տէտէեան:

Նիստին բացումը կատարելով` Հայրապետը անդրադարձած է «Սփիւռքի տարուան» առիթով մինչեւ օրս եղած տարբեր խորհրդակցութիւններուն, հանդիպումներուն եւ աշխատանքներուն: Ապա, ան առանցքային երեք ուղղութիւններ նշած է Սփիւռքի հարցերու  քննութեան համար ցարդ կայացած քննարկումներուն` ախտաճանաչում, հակազդեցութիւն, գործընթաց:

Հայրապետը հաստատած է, որ տարուան յայտարարութիւնն ու կատարուած քննարկումները լայն արձագանգ գտած են մամուլին եւ տարբեր բնոյթի հրապարակումներու մէջ, այդուհանդերձ, ան կարեւոր նկատած է, որ յաւելեալ քննականութիւն եւ ինքնաքննականութիւն պէտք է հաղորդել մեր ախտաճանաչումներուն, որոնք կարեւորագոյն մեկնակէտ պէտք է նկատել յառաջիկայ աշխատանքներուն համար:

Ինքնութեան կորուստ, սահմանում, փնտռտուք, ինքնաճանաչման նոր մօտեցում: Մեր կառոյցներու ինքնամփոփում, ժամանակավրիպման սպառնալիք, հայկական ինքնութիւն ունեցող օտարացած Հայերու թիւի աճ, արեւմտահայերէնի նահանջի երեւոյթ, մարդուժի նուազում ու հեռացում, երիտասարդութեան լուսանցքայնացում ու ինքնալուսանցքայնացում, արժէքափոխութեան արագ ընթացք, ցանցային դրուածք ու հայկական աշխարհի անհամապատասխանելիութիւն, ներգաղութային եւ միջգաղութային թերի համագործակցութիւն, համասփիւռքեան մտածողութեան բացակայութիւն եւ Սփիւռք-Հայաստան կապերու հայեցակարգի չգոյութիւն:

Այս ախտանշումներուն դիմաց Սփիւռքը ներկայ գոյավիճակէն դուրս բերելու կարիքը զգալի է ամէնուրեք: Հակազդեցութեան ծիրին մէջ նշմարելի է երիտասարդութեան վերածումը կարեւոր խաւի, որ անյետաձգելի կը նկատէ Սփիւռքի վերակազմակերպումը: Այլապէս, աւելի պիտի խորանայ անջրպետը երիտասարդութեան եւ սփիւռքահայ կեանքին միջեւ:

Նպատակը` այս բոլորին զուտ տեսաբանական ուսումնասիրութիւն պատրաստել չէ: Նպատակը` տարբեր մարզերու վերականգնումի աշխատանքներուն համար ծրագիր մշակելն է ու գործի անցնիլը:

Նախապէս արծարծուած յիշեալ կէտերը հանդիպման ընթացքին ենթարկուուած են խոր եւ մասնագիտական քննարկումի: Սփիւռքի գոյութեան, վերականգնման եւ զարգացման կամ ընդհանրապէս նոր աշխատակարգի որդեգրման համար հնչած են հասկացութենական նոր բանաձեւեր, նոր ձեւակերպումներ եւ նոր մեթոտներով աշխատելու մասին առաջարկներ` նկատի ունենալով Սփիւռքի համապատկերին յարափոփոխելիութիւնը: Համասփիւռքեան-համահայկական մտածողութիւն եւ համապատասխան օրակարգեր մշակելու համար շեշտուած է անհրաժեշտութիւնը միացեալ համակարգերով աշխատելու:

Նիստի աւարտին Վեհափառ հայրապետը  յայտնած է, որ «Սփիւռքի տարի»-ն չի սահմանափակուիր ընթացիկ տարիով. ան պիտի շարունակուի եւ 2023-ը պիտի հռչակուի «Սփիւռքի տարի Բ. ինքնաքննութենէ վերակազմակերպում առաջադրանքով»: Այս շրջագիծին մէջ հետագայ աշխատանքներուն համար նկատի պիտի առնուին այս քննարկումներու ընդգծած ուղենիշերը:

Նիստի մասնակիցները գոհունակութիւն յայտնած են հարցերու խոր քննարկումին համար եւ առաջարկած են շարունակական բնոյթ տալ այս խորհրդակցութիւններուն:

Վեհափառ հայրապետը ողջունած է այս նիստի ընթացքին ի յայտ եկած խորհրդակցութիւններու որակեալ եւ փորձագիտական էութիւնը եւ ընդգծած՝ այս խումբով համասփիւռքեան-համահայկական օրակարգերու մշակման համար  տարբեր ձեւաչափերով աշխատելու անհրաժեշտութիւնը: