Արցախի Հանրապետութեան Արտաքին գործոց նախարարութիւնը Շուշիի հայ բնակչութեան ջարդերու 102-րդ տարելիցին կապակցութեամբ հրապարակած է յայտարարութիւն մը, ուր մասնաւորապէս նշուած է.-
«Այսօր մենք գլուխ ենք խոնարհում Շուշի քաղաքի հայ բնակչութեան զանգուածային ջարդերի անմեղ զոհերի յիշատակի առջեւ։ Ջարդերն իրականացուել են նորաստեղծ Ադրբեջանական Դեմոկրատական Հանրապետութեան իշխանութիւնների կողմից 102 տարի առաջ՝ 1920 թ․ Մարտի 22-26-ը։ Ադրբեջանի ծաւալապաշտական նկրտումներով դրդուած այդ հրէշաւոր յանցագործութեան զոհը դարձան տասնեակ հազարաւոր մարդիկ, որոնցից շատերը դաժանաբար սպանուեցին, իսկ ողջ մնացածներն արտաքսուեցին իրենց տներից։ Արցախի մայրաքաղաքը եւ պատմամշակութային կենտրոնը հանդիսացող Շուշիի մեծ մասն ամբողջովին աւերուեց եւ աւերակների մէջ մնաց մինչեւ 20-րդ դարի կէսերը, երբ հիմնովին քանդուեց ադրբեջանական իշխանութիւնների կողմից։
Շուշիի կոտորածը, որին մասնակցութիւն են ունեցել թուրք սպաներն ու գործակալները, փանթուրքական գաղափարախօսութեան իրականացման համածիրի մէջ Հայերի ցեղասպանութիւնը Արեւելեան Հայաստան տեղափոխելու հերթական փորձն էր։
Իր դաժանութեամբ սահմռկեցնող այս ողբերգութիւնը ցոյց տուեց ադրբեջանական իշխանութիւնների իրական նպատակները Արցախի եւ հայ ժողովրդի նկատմամբ։ Այն ոչ միայն փոխեց Շուշիի ժողովրդագրութիւնը, այլեւ անջնջելի հետք թողեց քաղաքի մթնոլորտի վրայ եւ կանխորոշեց հետագայ գործընթացները։
Գրեթէ 70 տարի անց, ադրբեջանական իշխանութիւնները կրկին դիմեցին իրենց զինանոցի փորձուած գործիքին՝ անմեղ հայ բնակչութեան կոտորածին եւ տեղահանութեանը՝ զանգուածային սպանութիւններ եւ ջարդեր կազմակերպելով Սումգայիթում, Բաքւում, Գանձակում (Կիրովաբադ) եւ նախկին Ադրբեջանական ԽՍՀ այլ բնակավայրերում։
2020 թուականին ողբերգութիւնը նորից կրկնուեց։ Արցախի Հանրապետութեան դէմ սանձազերծուած 44-օրեայ պատերազմին Ադրբեջանը բռնագրաւեց Շուշին, ինչը յանգեցրեց քաղաքի հայաթափմանը։
Ինչպէս 1920 թուականին, այնպէս էլ 2020-ին Ադրբեջանը ձգտում էր ոչ միայն ոչնչացնել Շուշի քաղաքի եւ ամբողջ Արցախի հայ բնակչութիւնը, այլ նաեւ ջնջել նրա պատմութիւնը, մշակոյթն ու ոգին։ Իր որդեգրած այդ ռազմավարութեանը Ադրբեջանը շարունակում է հաւատարիմ մնալ ցայսօր։
Այնուամենայնիւ, անհնար է ոչնչացնել Շուշիի հայկական ոգին, որն անքակտելիօրէն կապուած է Արցախի հետ։ Այն վերածնուել է 1992 թուականի Մայիսին եւ կը վերածնուի կրկին»։
