Արցախէն կ՚արձագանգեն Հայաստանի վարչապետի յայտարարութիւններուն
Հայաստանի Ազգային ժողովին մէջ Ապրիլ 18-ին վարչապետ Նիկոլ Փաշինեան երեսփոխաններու հարցումներուն պատասխանելով՝ Արցախեան հիմնախնդրի վերաբերեալ տարբեր յայտարարութիւններ ըրած է։ Այս կապակցութեամբ լրագրողները դիմած են Արցախի Հանրապետութեան նախագահի խորհրդական, քաղաքագէտ Դաւիթ Բաբայեանին՝ մեկնաբանելու վարչապետին ըսածները։
“Ես չեմ ուզում մեկանաբանել իր կամ ոեւէ մէկի յայտարարութիւնը, դա իմ մասնագիտութիւնը չէ։ Ես կարող եմ ասել հետեւեալը. Արցախն ինքնորոշուել է, ինքնորոշուել է իր անքակտելի իրաւունքի հիման վրայ, ինքնորոշուել է Խորհրդային Միութեան գործող եւ միջազգային օրէնքներին խիստ համահունչ։ Հետեւաբար, սա փաստ է, եւ մենք չենք լինելու Ադրբեջանի կազմում։
Աւելի՛ն՝ հայ-ադրբեջանական յարաբերութիւնների կարգաւորման գինը չպէտք է լինի Արցախը։ Հասկանալի է, որ տեսականօրէն կարելի է մտածել, որ բարելաւումը կարող է բերել բարեկեցութեան, ներդրումների, բայց, Արցախը ճանաչելով Ադրբեջանի մաս, մենք ներդրում ենք ունենում մեր սեփական թաղման գործում, թաղման գործընթացն ենք գանձատրում։ Կարծում եմ, սա շատ պարզ է բոլորի համար”,– ըսած է Բաբայեան։
Վարչապետը նաեւ յայտարարած է, որ «Հայաստանը, 2007 թուականին Մադրիդեան սկզբունքներն ընդունելով որպէս Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտութեան կարգաւորման հիմք, Լեռնային Ղարաբաղը ճանաչել է Ադրբեջանի մաս», «մենք ճանաչել ենք, բայց չենք ասել եւ բոլոր պատերազմները, կռիւները դրա հետ են կապուած եղել»։
Դաւիթ Բաբայեան այս կապակցութեամբ ալ նշած է.
“Ո՛չ մէկը Լեռնային Ղարաբաղը չի ճանաչել Ադրբեջանի մաս, այդ թւում նաեւ ինքը՝ Նիկոլ Փաշինեանը, ով Արցախում բացէիբաց ասել է՝ Արցախը Հայաստան է եւ վերջ, հետեւաբար ինչի՞ մասին է խօսքը, որտե՞ղ է գրուած, որ Ադրբեջանի մաս է”։
«Ազերպայճան բռնագրաւուած հողերուն վրայ յարձակողական տարրեր կը պատրաստէ, որոնք կրնան օգտագործուիլ թէ՛ Արցախի, թէ՛ Իրանի դէմ»
Դաւիթ Բաբայեան մեկնաբանելով Ազերպայճանի Գաղթականներու եւ վերաբնակներու հարցերու պետական կոմիտէի նախագահի յայտարարութիւնը թէ՝ «Շուշիի նախկին վերաբնակներու 95 տոկոսը քաղաքի վերականգնումէն ետք պիտի վերադառնայ այնտեղ», ըսած է, որ Ազերպայճան Արցախի բռնագրաւուած տարածքներուն մէջ յարձակողական տարրեր կը բնակեցնէ, որոնք հետագային կրնան օգտագործուիլ թէ՛ Արցախի եւ թէ՛ Իրանի դէմ։
“Նախ, ազգութեամբ ադրբեջանցի Շուշիի բնակիչների մեծ մասը բնիկ շուշեցիներ չէին։ Մինչեւ 1920 թուականը Շուշիում ապրում էր շուրջ 50 հազար մարդ, որից աւելի քան 47 հազարը Հայեր էին։ Միայն մի փոքր մասն էին կազմում Թուրքերը եւ մահմետական այլ ժողովուրդների ներկայացուցիչներ։ 1920-ին Շուշիում Հայերի սարսափելի կոտորածից յետոյ մինչեւ 1970-ականների սկիզբը Շուշիի բնակչութիւնը չի գերազանցել 5-6 հազարը։ Այնուհետեւ սկսուեց Ադրբեջանցիների զանգուածային բնակեցումը Ադրբեջանի տարբեր շրջաններից։ Երկրորդ՝ յայտարարութիւնները, թէ «95 տոկոսը կը վերադառնայ», պարզապէս խօսքեր են։ Նոյնիսկ եթէ այնտեղ որոշ թիւով մարդ վերաբնակեցուի, ճնշող մեծամասնութիւնը շուշեցիներ կամ նրանց սերունդները չեն լինի։ Հասկանալի է, որ բնակեցուելու են եկուորներ կա՛մ Ադրբեջանի այլ շրջաններից, կա՛մ այլ երկրներից։ Օրինակ՝ կան մի շարք տուեալներ, որոնք վկայում են այն մասին, որ Ադրբեջանը Արցախի բռնագրաւուած տարածքներում վերաբնակեցնում է Թուրքմէններին, Մերձաւոր Արեւելքից եկած մարդկանց, որոնք Արցախեան երրորդ պատերազմի ժամանակ կռուել են Ադրբեջանի կողքին, որպէսզի հետագայում նրանց վերածեն յարձակողական տարրի, որ կ՚օգտագործուի ինչպէս մեր, այնպէս էլ Իրանի դէմ”,- ընդգծած է Բաբայեան։
Ան ըսած է, որ Ազերպայճան կոպտօրէն կը խախտէ Նոյեմբեր 9-ի յայտարարութիւնը նաեւ վերաբնակեցման հարցով, քանի որ եռակողմ յայտարարութեան մէջ նշուած է, թէ գործընթացը պէտք է իրականացուի ՄԱԿ-ի Գաղթականներու հարցերու գերագոյն յանձնակատարի վարչութեան հովանիին ներքոյ։ Իրականութեան մէջ, բռնագրաւուած տարածքները վերաբնակեցնելու Ազերպայճանի գործողութիւնները թեքնիք առումով անկարելի է վերահսկել։
