Դեկտեմբեր 19-ին, Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինեան «Արմէնփրէս»-ին տուած հարցազրոյցին արձագանգած է խաղաղութեան համաձայնագրին կապակցութեամբ Ազերպայճանի նախագահ Իլհամ Ալիեւի յայտարարութիւններուն եւ պահանջներուն։
Ինչպէս ծանօթ է Ալիեւ յայտնած էր, թէ Երեւանի եւ Պաքուի միջեւ տակաւին համաձայնութիւն չէ գոյացած համաձայնագրի՝ մէկզմէկու դէմ միջազգային ատեաններուն բողոքներէ ձեռնպահ մնալու եւ սահմանին երրորդ երկիրներու ներկայացուցիչներ չտեղակայելու մասին կէտերուն շուրջ։
Փաշինեան մանրամասնած է. «Մենք առաջարկում ենք, որ երրորդ երկրների ուժերի չտեղակայման դրոյթը տարածուի Հայաստան-Ադրբեջան սահմանի սահմանազատուած հատուածների վրայ եւ սա տրամաբանական է, որովհետև այդ հատուածներում հէնց սահմանազատման բերումով իրավիճակի սաստկացման վտանգը էականօրէն նուազում է, եթէ չասենք նուազագոյնի է հասնում: Ամբողջական սահմանազատումից յետոյ Հայաստան-Ադրբեջան սահմանի որեւէ հատուածում երրորդ ուժի ներկայութեան կարիք չի լինի եւ Հայաստանի Հանրապետութիւնը առաջարկում է այս տրամաբանութիւնը»:
Ինչ կը վերաբերի միջազգային ատեաններուն մէջ ներկայացուած բողոքները յետս կոչելու հարցին, Փաշինեան ընդգծած է. «Երբ խաղաղութեան պայմանագիր է ստորագրւում, դա տրամաբանական է, հետեւաբար՝ գաղափարը ընդունելի է մեզ համար: Այստեղ կայ երկու նրբութիւն. դրանցից մէկն այն է, որ միջազգային ատեաններում քննարկուող անհատական մարդասիրական խնդիրները երկկողմ ձեւաչափով լուծելու հասկանալի հեռանկար պէտք է լինի, եւ երկրորդը՝ պէտք է յստակ լինի, որ միւս հարցերով միջազգային հարթակներից վէճերը ետ քաշելուց յետոյ կողմերը նոյն հարցերը այլեւս չպէտք է դնեն երկկողմ յարաբերութիւնների օրակարգում՝ դրանք իրավիճակի նոր սրումների յարատեւ աղբիւր դարձնելով»:
Վարչապետին համաձայն՝ «ոչ միայն միջազգային ատեաններուն մէջ վէճերը լուծելէ պէտք է հրաժարիլ, այլեւ բուն վէճերէն»։
Հարցումին, թէ Հայաստան ի՞նչ կեցուածք ունի Մինսքի խումբը լուծարքի ենթարկելու գաղափարին շուրջ, վարչապետը պատասխանած է. «Կառուցողական: Մենք հասկանում ենք այն դիրքորոշումը, որ եթէ չկայ հակամարտութիւն, ի՞նչ իմաստ ունի հակամարտութեան կարգաւորմամբ զբաղուող ձեւաչափի գոյութիւնը: Բայց մենք նաեւ ուզում ենք համոզուել, որ հէնց այս նոյն տրամաբանութեամբ է հարցին մօտենում Ադրբեջանը, եւ նրա մղումը, ասենք, օրինակ այսպէս կոչուած “Արեւմտեան Ադրբեջան”-ի խօսոյթի զարգացմամբ Հայաստանի Հանրապետութեան տարածքի նկատմամբ յարձակողական քաղաքականութիւն իրագործելը չէ»:
Լրագրողին դիտարկումին, թէ Ազերպայճան կ՚ըսէ, թէ ատով որեւէ տարածքային պահանջ չկայ ընդդէմ Հայաստանի, այլ պարզապէս գաղթականներու վերադարձի իրաւունքի հարց է եւ Հայաստանին կոչ կ՚ըլլայ արձագանգելու այդ իրաւունքին, Փաշինեան ըսած է. «Ակնյայտ է, որ այսպէս կոչուած “Արեւմտեան Ադրբեջան”-ի խօսոյթով պաշտօնական Բաքուն ցանկանում է առարկայացնել Հայաստանի Հանրապետութեան նկատմամբ ունեցած տարածքային պահանջները, որոնք արձանագրուած են Ադրբեջանի Սահմանադրութեան մէջ»:
«Եթէ այդպէս չէ, ու մենք մեր ընկալումներում սխալւում ենք, ուրեմն Արեւմտեան Ադրբեջան ասելով պէտք է հասկանալ Ադրբեջանական Հանրապետութեան Ղազախի, Թովուզի, Աղստաֆայի, Գեդաբեյի, Դաշքեսանի, Քելբաջարի, Լաչինի, Կուբաթլուի, Զանգելանի շրջանները: Հետեւաբար՝ մարդկանց վերադարձը այնտեղ Ադրբեջանի ներքին գործն է եւ Հայաստանի կառավարութիւնը այստեղ անելիք ու քննարկելիք հարց չունի, բացի այն հարցերից, որ արդէն քննարկում է Ադրբեջանի հետ: Նկատի ունեմ՝ բնականոն յարաբերութիւնների հաստատումը, որոնք կ՚ապահովեն, այդ թւում, Ադրբեջանի արեւմտեան եւ Հայաստանի արեւելեան սահմանների անվտանգութիւնը»,– աւելցուցած է վարչապետը:
Անդրադառնալով սպառազինութեան մասին Իլհամ Ալիեւի պնդումներուն, Նիկոլ Փաշինեան ընդգծած է. «Հայաստանը որեւէ երկրի հետ սպառազինութիւնների մրցավազքի մէջ չէ: Մենք սպառազինութիւնները ձեռք ենք բերում բացառապէս Հայաստանի սահմանները եւ տարածքային ամբողջականութիւնը պաշտպանելու համար»:
«Ադրբեջանն էլ է ոչ-պաշտպանական սպառազինութիւն ձեռք բերում, նշանակում է վրէժխնդրական քաղաքականութի՞ւն է վարում»,– դիտել տուած է ան:
Նիկոլ Փաշինեան շեշտած է, թէ Հայաստան՝ Ազերպայճանի վրայ յարձակելու, գրգռիչ գործողութիւններ ծաւալելու որեւէ մտադրութիւն չունի ու պիտի չընթանայ այդ ճամբով։ «Եթէ Ադրբեջանն էլ Հայաստանի վրայ յարձակուելու մտադրութիւն չունի, ուրեմն տարածաշրջանում իրավիճակի սրման հաւանականութիւնը զրօ է»:
Ինչ կը վերաբերի Ազերպայճանի հեղինակած միջանցքային տրամաբանութեան, ապա վարչապետը յայտարարած է.
«Մեր գնահատմամբ՝ մենք գտել ենք լուծում, թէ ինչպէս վերաբացել երկաթուղային հաղորդակցութիւնը, որ լիարժէք ընդունելի լինի թէ՛ Հայաստանի, թէ՛ Ադրբեջանի համար: Եւ այդ լուծման առաջարկը գրաւոր ձեւով փոխանցել ենք Ադրբեջանին ու սպասում ենք նրանց դրական արձագանգին: Երբ այդ արձագանգը լինի, անհրաժեշտ կը լինի արագ պայմանագիր ստորագրել եւ անցնել երկաթուղու կառուցմանը»:
Փաշինեան տեղեկացուցած է նաեւ թէ յառաջիկային սահմանի զատման յանձնախումբերը հանդիպում կ՚ունենան՝ քննարկելու, թէ ո՞ր հատուածին մէջ պիտի շարունակեն սահմանի զատումը:
© 2023 Բոլոր իրաւունքները վերապահուած են։
