Հայաստան-Սփիւռք գործակցութեան նոր ուղիներ
20/11/2024
Միշէլ Տաւուտեան (ձախին) եւ Հայկ Չօպանեան
17-21 Յունիսին փարիզեան հիւսիսային արուարձաններէն Վիլփենթի մէջ տեղի ունեցաւ Eurosatory Պաշտպանութեան եւ Անվտանգութեան ցուցահանդէսը, որ կը նկատուի այս կալուածի աշխարհի մեծագոյններէն։ Առաջին անգամ ըլլալով Հայաստան եւս տաղաւար մը ունէր, ուր հայաստանեան երեք ընկերութիւններ՝ ADX systems, CIFORA եւ Advanced technologies group, կը մասնակցէին իրենց արտադրութիւնները ցուցադրելով աշխարհի չորս ծագերէն Փարիզ փութացած ռազմական մասնագէտներուն։ Հայաստանի մասնակցութիւնը կարելի եղած էր ապահովել Ֆրանքեւհայկական Առեւտրային պալատի (Chambre de commerce et d’industrie France Arménie) միջնորդութեամբ։
Հայաստանի Պաշտպանութեան նախարար Սուրէն Պապիկեան եւս ներկայ գտնուած էր սոյն ցուցահանդէսի բացումին, որու ընթացքին ստորագրուեցաւ ֆրանսական CAESAR հրետանային համակարգեր գնելու պայմանագիրը՝ 36 միաւոր, որ Հայաստանին պիտի յանձնուի մէկ ու կէս տարուան ընթացքին։ Սոյն պայմանագիրը երկրորդն է, որ Հայաստան կը կնքէ Ֆրանսայի հետ ռազմարդիւնաբերութեան կալուածին մէջ։
Ստորեւ կը հրատարակենք Ֆրանքեւհայկական առեւտրային պալատի երկու վարիչներուն հետ սոյն ցուցահանդէսի ծիրէն ներս մեր կատարած հարցազրոյցը։
***
«Նոր Յառաջ» – Պաշտպանութեան եւ ապահովութեան Eurosatory ցուցահանդէսին կ՚ենթադրեմ առաջին անգամն է որ Հայաստան կը մասնակցի եւ առանձին տաղաւար մը ունի, որուն կազմակերպական աշխատանքներուն մէջ մեծ դեր ունեցած էք, որ հայաստանեան շարք մը ընկերութիւններ ներկայացուին այս միջազգային հարթակին վրայ։
Միշէլ Տաւուտեան – Մենք իբրեւ Ֆրանքեւհայկական առեւտուրի պալատի պատասխանատուներ նկատեցինք թէ ճիշդ ժամանակն է, որ Հայաստան սկսի ցոյց տալ՝ մեր երկիրը պաշտպանելու իր կարելիութիւնները, եւ առ այդ որոշեցինք տաղաւար մը ապահովել ու Պալատի անդամ երեք ընկերութիւնները հրաւիրեցինք, որ մասնակցին եւ ներկայացնեն իրենց հնարաւորութիւնները։
«ՆՅ» – Ֆրանքեւհայկական առեւտուրի պալատը քանի անդամ ունի։
Մ.Տ. – 140 անդամ ունինք, որոնք կը ներկայացնեն տարբեր ընկերութիւններ, որոնցմէ երեքը՝ Պաշտպանութեան եւ անվտանգութեան մարզի մասնագիտութեամբ։ Ճիշդ է, որ այս բնագաւառին մէջ թիւով քիչ ենք, սակայն բազմանալու մեծ յոյսեր ունինք։
Ինչպէս գիտէք, Ֆրանսա սպառազինութեան առումով պիտի օժանդակէ Հայաստանին եւ արդէն բազմաթիւ պայմանագրեր կնքուած են։ Բայց միւս կողմէ, Հայաստանի մէջ ալ սոյն բնագաւառին մէջ յատկանշական զարգացումներ կան, ունինք սարքեր, որոնք կրնան հետաքրքրել Ֆրանսան։ Այլ խօսքով ոչ միայն դուրսէն ակնկալիքներ ունինք մեր երկրին պաշտպանութիւնը ամրապնդելու համար, այլեւ ներսէն ալ այս ուղղութեամբ կրնանք օգտակար ըլլալ։
«ՆՅ» – Հայաստանէն պատկան ընկերութիւններու մասնակցութեան համար ի՞նչ խնդիրներ կան։ Արդեօք նիւթականի չգոյութեա՞ն կ՚առնչուին։
Մ.Տ. – Ծախսալից ըլլալը անշուշտ դժուարութիւն կը ստեղծէ, եւ ատոր համար ալ Առեւտուրի պալատը որոշեց իր ընկերութիւններու ներկայութիւնը ապահովել, ապաւինելով նաեւ մեր անդամներու մասնակցութեան։
«ՆՅ» – Ինչպէ՞ս էին այցելուներու արձագանգները, գնահատականները, հետաքրքրութիւնները։
Մ.Տ. – Ըստ իս՝ արդիւնքը գոհացուցիչ է, պարզապէս նոյնիսկ միայն այն պատճառով որ այժմ մարդիկ գիտեն թէ այս հարթակին վրայ Հայաստանը ներկայ է։ Արդէն սոյն ցուցահանդէսի քարտէսին վրայ գրուած է՝ «Pavillon Arménie», եւ այս երեւոյթը շատ կարեւոր է։
«ՆՅ» – Հայաստանի կառավարութիւնը կամ պետական անձնաւորութիւններ ինչպէ՞ս կը գնահատեն այս աշխատանքը։
Մ.Տ. – Դրական էր գնահատանքը եւ արդէն յաջորդին Հայաստանէն ընկերութիւններ ալ պիտի մասնակցին։ Ըսեմ, որ այս անգամ ժամանակը կարճ էր աւելի մեծ տաղաւար ապահովելու համար։ Անգամ մը եւս շեշտեմ, որ Հայաստանի մէջ կան ընկերութիւններ որոնք կրնան մեծապէս հետաքրքրել պաշտպանութեան բնագաւառի միջազգային շուկան։
«ՆՅ» – Դուք առաջին անգամն է, որ Պաշտպանութեան մարզի ցուցահանդէսի մը կը մասնակցիք, բայց ասկէ առաջ այլ ցուցահանդէսներու մասնակցած էք՝ գինիի, ուտեստեղէնի եւ այլն։
Մ.Տ. – Այո՛, բայց նոյն գործը չէ, հոս կարեւոր հանդիպումներ ունեցանք, կապեր հաստատեցինք ֆրանսական կամ այլ երկիրներու բանակներու ներկայացուցիչներուն, զինուորական կցորդներուն հետ։
«ՆՅ» – Պրն Հայկ Չօպանեան, դուք ինչպէ՞ս տպաւորուած էք այս ցուցահանդէսէն։
Հայկ Չօպանեան – Նկատի ունենալով, որ նախկինում մասնակցել եմ ուրիշ երկրների ցուցահանդէսներին, կարող եմ ասել, որ սա ցարդ տեսածս ամենամեծ ցուցահանդէսն է։ Գիտէք, այստեղ խօսում ենք պաշտպանութեան մարզի մասին, բայց ցուցահանդէսը տնտեսութեան մասին է եւ առաջին անգամն է, որ Հայաստանի ռազմարդիւնաբերական տնտեսութիւնը ներկայանում է Ֆրանսիայում։ Այս երեւոյթը շատ կարեւոր է, որովհետեւ ինչպէս ասում են՝ պատերազմը յաղթում են ոչ թէ բանակները, այլ՝ տնտեսութիւնները։ Ըստ իս շատ էական է որ մեր անվտանգային համակարգի մէջ տնտեսութիւնը իր ուժեղ, առողջ տեղը ունենայ։ Սա նաեւ որոշակի փորձառութիւն է մասնակից ընկերութիւնների եւ երկրի համար ընդհանրապէս, որովհետեւ արտադրելը եւ վաճառելը նոյն բաները չեն եւ այստեղ այլ կազմակերպութիւնների հետ համագործակցութիւնը կարեւոր դեր է կատարում։ Եւ վերջապէս մենք չենք կարող անընդհատ զէնք գնել, այդպէս չենք կարող յաղթել։ Հրամայական է որ այս մարզին մէջ ունենանք մեր սեփական արտադրութիւնը, հետազօտութիւնները, որպէսզի կարողանանք երկար ժամանակի վրայ լուծել մեր անվտանգութեան խնդիրները։
«ՆՅ» – Հոս ներկայ ըլլալով՝ բնականաբար բաղդատական մը կ՚ընէք տարբեր երկիրներու մէջ մատուցուող ծառայութիւններուն, անոնց արտադրանքին հետ։ Ինչպէ՞ս կ՚ընկալէք այս հարցը։
Հ.Չ. – Անշուշտ, որ այս մարզում աշխարհի առաջինները աւանդաբար յայտնի են, բայց կարեւորը մեր տեսած փոփոխութիւններն են, թէ վերջին մի քանի տարիների ընթացքում ո՞ր երկրները առաւել զարգացել են։ Այստեղ՝ յայտնի պատճառներով աւանդական երկրներից բացակայ էին Ռուսաստանը եւ Իսրայէլը, բայց միւս երկրները, ըստ էութեան հիմնական դերակատարները, ներկայ էին։
Մեզ համար կարեւոր է նաեւ գնահատել այն զարգացումը որ գոյութիւն ունի թրքական շուկայում։ Այդ պարագան մեզ համար որոշակի պատգամ է։ Ես երազում եմ որ Հայաստանը օր առաջ շատ պարկեշտ ու ծանրակշիռ ձեւով ներկայանայ իր ռազմարդիւնաբերութեամբ եւ կարծում եմ որ շատ հեռու չի այդ ժամանակը, որի համար պէտք է ազգովին՝ ե՛ւ կառավարութիւնը ե՛ւ ժողովուրդը ե՛ւ Սփիւռքը իրենց ներդրումը ունենան։ Այստեղ պէտք է մատնանշել, որ ի տարբերութիւն նախորդ չորս-հինգ տարիներին, այս ոլորտում մենք հիմա ունենք Սփիւռքի աւելի աշխուժ մասնակցութիւն, որը ողջունելի է եւ թող ուղերձ լինի մեր հայրենակիցներին, որ իմանան թէ Հայաստանը ա՛յս բնագաւառում աւելի շատ ներդրումների կարիք ունի։
«ՆՅ» – Սփիւռքի մասնակցութիւն ըսելով այս պարագային ի՞նչ նկատի ունիք։
Հ.Չ.- Տարբեր ներդրումային հիմնադրամների, զանազան ընկերութիւններում ներգրաւուածութեան միջոցով, սփիւռքահայ մասնագէտ երիտասարդների՝ Հայաստանում աշխատելու եւ իրենց մասնագիտական կարողութիւնները մեր երկրում իրականացնելու ճամբով։
Մ.Տ. – Venture Capital հիմնադրամներու միջոցն ալ կարեւոր է։
«ՆՅ» – Արդեօք Venture Capital հիմնադրամներ կա՞ն, որոնք յատկապէս Հայաստանի ռազմարդիւնաբերական բնագաւառին կը նպաստեն իրենց գանձատրումով։
Մ.Տ. – Կարելի է «Սիւնիք հիմնադրամ»-ին օրինակը բերել, կան նաեւ ուրիշներ։
Տեսակցեցաւ՝
ԺԻՐԱՅՐ ՉՈԼԱՔԵԱՆ ■
© 2023 Բոլոր իրաւունքները վերապահուած են։
