«Աւելի քան մէկ միլիոն հոգի արտագաղթած է»

Լիբանա­նահայ հա­սարա­կական գոր­ծիչ, հրա­պարա­կախօս, yerepouni-news.com կայ­քէ­ջի տնօ­րէն, Մե­ծի Տանն Կի­լիկիոյ կա­թողի­կոսա­րանի հա­յագի­տական կեդ­րո­նի տե­սուչ Ահա­րոն Շխրտը­մեան Լի­բանա­նի կա­ցու­թիւնը սա­պէս կը մեկ­նա­բանէ.

Վեր­ջին 15 օրե­րուն իս­րա­յէլա­կան բա­նակը, որոշ ձե­ւով հե­ռանա­լով կամ հե­ռաց­նե­լով իր ռազ­մա­կան գոր­ծո­ղու­թիւննե­րը Կա­զայի հա­տուա­ծէն, թի­րախ դար­ձուց Լի­բանա­նը: Նախ պատ­ճա­ռաբա­նեց, թէ Լի­բանա-նի հա­րաւա­յին շրջան­նե­րուն մէջ ոչ-լայ­նա­ծաւալ գոր­ծո­ղու­թիւններ պէտք է իրա­կանաց­նէ՝ Հեզ­պալլա­հի զի­նեալ­նե­րը հե­ռաց­նե­լու նպա­տակով, սա­կայն հե­տագա­յին ապա­ցու­ցուեցաւ, որ նպա­տակը ամ­բողջ Լի­բանա­նի աս­պա­տակումն է՝ յըն­թացս ռմբա­կոծե­լով երկրին տար­բեր շրջան­նե­րը:

Մայ­րա­քաղաք Պէյ­րութը առա­ւել ծանր ռմբա­հարումնե­րու են­թար­կուեցաւ՝ նկա­տի ու­նե­նալով, որ ան նաեւ Հեզ­պալլա­հի քա­ղաքա­կան ղե­կավա­րու­թեան կեդ­րոնն է: Գլխա­ւոր ոճի­րը այն է, որ սպա­նուե­ցաւ Հեզ­պալլա­հի առաջ­նորդ Հա­սան Նաս­րալլահն ու անոր հետ նաեւ շար­ժումի քա­ղաքա­կան ղե­կավա­րու­թեան ան­դամներ: Հե­տագա­յին շա­րու­նա­կելով ահա­բեկ­չա­կան գոր­ծո­ղու­թիւննե­րը՝ Իս­րա­յէլ սար­սա­փի մթնո­լորտ ստեղ­ծեց Լի­բանա­նի մէջ՝ հրթի­ռակո­ծելով եր­կի­րը՝ հիւ­սի­սային շրջան­նե­րէն մին­չեւ հա­րաւա­յին շրջան­ներ, գիւ­ղեր՝ պատ­ճա­ռաբա­նելով, թէ այդ բնա­կավայ­րե­րուն մէջ Հեզ­պալլա­հի զի­նեալ­ներ կան: Ըստ էու­թեան, Իս­րա­յէլ կը հա­րուա­ծէ քա­ղաքա­ցիական են­թա­կառոյցնե­րը։ Մեծ աւե­րածու­թիւններ կան, իսկ երկրէն փախուստի դիմողնե­րու թի­ւը այս պա­հուն հա­սած է շուրջ 1 մի­լիոն 200 հա­զարի եւ տա­կաւին այս թի­ւը կ՚աւել­նայ։ Մար­դիկ զրկուած են իրենց բնա­կարան­նե­րէն կամ լքած են իրենց տու­նե­րը եւ այդ պատ­ճա­ռով բազ­մա­թիւ լի­բանան­ցի­ներ նոյ­նիսկ կը գի­շերեն փո­ղոց­նե­րու մէջ:

Հայ­կա­կան շրջան­նե­րը առայժմ ապա­հով վի­ճակի մէջ են: Տու­ժածնե­րու, վի­րաւոր­նե­րու մէջ, բա­րեբախ­տա­բար, ցայսօր հա­յեր չկան: Բայց ոչ մէկ բան կա­րելի է բա­ցառել. կոյր ռմբա­հարումնե­րը կրնան տա­րածուիլ ամէնուր եւ ցա­ւալի հե­տեւանքներ ու­նե­նալ բո­լոր շրջան­նե­րու եւ շրջա­նակ­նե­րու հա­մար: 

Մե­ծի Տանն Կի­լիկիոյ կա­թողի­կոսա­րանի միաբա­նու­թիւնը՝ գլխա­ւորա­պէս, հո­վանա­ւորու­թեամբ Մե­ծի Տանն Կի­լիկիոյ Արամ Ա. վե­հափառ հայ­րա­պետի, միշտ նա­խան­ձախնդիր է եւ ու­շա­դիր լի­բանա­նահա­յու­թեան ճա­կատագ­րով ու անոր վի­ճակով: Այս իմաս­տով որոշ նա­խաձեռ­նութիւններ կ՚իրա­գոր­ծուին ըն­կե­րային ծա­ռայու­թիւննե­րու, բժշկա­կան օգ­նութիւննե­րու մի­ջոցով: Նոյ­նանման աշ­խա­տանքներ կը տա­նին նաեւ լի­բանա­նահայ հա­մայնքի գլխա­ւոր կա­ռոյցնե­րը՝ կու­սակցու­թիւննե­րը, բա­րեսի­րական կազ­մա­կեր­պութիւննե­րը, մար­զամշա­կու­թա­յին կա­ռոյցնե­րը՝ հա­մայնքի անվտան­գութիւնն ու անհրա­ժեշտ աջակ­ցութիւ­նը ապա­հովե­լու նպա­տակով: Կա­րեւոր է, որ Լի­բանա­նի հայ հա­մայնքը միաս­նա­կան է եւ ամէն բան կը կա­տարուի՝ յա­նուն լի­բանա­նահա­յու­թեան կա­րիք­նե­րուն առա­ւելա­պէս օգ­տա­կար ըլ­լա­լու:

Այս կա­ցու­թիւնը, դժբախ­տա­բար, կ՚եր­կա­րի: Այժմ մեծ գաղթ սկսած է: Նախ, այն քա­ղաքա­ցինե­րը, որոնք եր­կու ան­ցա­գիր ու­նին, ըսել է՝ երկքա­ղաքա­ցիու­թիւն, սկսած են լքել Լի­բանա­նը: Բա­ցի ատկէ, տար­բեր եր­կիրներ դի­մեցին Լի­բանան ապ­րող իրենց քա­ղաքա­ցինե­րուն՝ եր­կի­րը լքե­լու հրա­տապ կո­չով: 

Լի­բանա­նահա­յու­թիւնն ալ ան­մասն չէ այս իրա­վիճա­կէն: Թէ­պէտ կը պայ­քա­րինք տեղ­ւոյն վրայ եւ կ՚ու­զենք Լի­բանա­նի մէջ շա­րու­նա­կել մեր առա­քելու­թիւնը, սա­կայն չենք գի­տեր, թէ անվտան­գա­յին մար­տահրա­ւէր­ներն ու խնդիր­նե­րը ո՛ւր կրնան հասցնել երկիրը: Որով­հե­տեւ թշնա­մին ամէն գի­նով վճռած է ոչ միայն հա­շուե­յար­դար տես­նել Հեզ­պալլա­հի հետ, այ­լեւ ամ­բողջու­թեամբ կոր­ծա­նել Լի­բանա­նը՝ զայն վե­րածե­լով երկրորդ Կա­զայի նման տա­փաս­տա­նի մը: Ի դէպ, նկա­տի ու­նե­նալով, որ օրին՝ Ար­ցա­խեան 44-օրեայ պա­տերազ­մին Իս­րա­յէլ իր դե­րակա­տարու­թիւնը ու­նե­ցած է՝ կանգնած ըլ­լա­լով Ազերպայճանի կողքին եւ աջակ­ցե­լով այդ երկրի բռնարարքներուն, ինքնա­բերա­բար պարզ է, թէ ինչ պէտք է ըլ­լայ մեր կե­ցուած­քը Իս­րա­յէլի այ­սօ­րուան ոտնձգու­թիւննե­րուն հան­դէպ:

Յա­մենայն դէպս, ի հե­ճուկս բո­լոր դժուարու­թիւննե­րուն՝ լի­բանա­նա­հա­­յու­թիւնը, ինչպէս նա­խորդ քա­ղաքա­ցիական պա­տե­րազ­մի ժա­մանակ՝ եր­կար տա­րիներ, այս ան­գամ եւս կառ­չած կը մնայ լի­բանա­նեան հայ­րե­նիքին եւ կը պայ­քա­րի ի խնդիր երկրի տա­րած­քա­յին ամ­բողջա­կանու­թեան գե­րիշ­խա­նու­թեան եւ ժո­ղովրդա­վարա­կան հա­սարա­կարգի ստեղ­ծման:

Աղբիւր՝ «Հրապարակ» ■