ՀՀ ԳԱԱ յայտարարութիւնը

Հայաստանի Հանրապետութեան Գիտութիւններու ազգային ակադեմիան (ՀՀԳԱԱ) Յունիս 6-ին հրապարակած է ստորեւ տրուած յայտարարութիւնը՝ մտահոգութիւն յայտնելով վերջին շրջանին Հայաստանի եւ Արցախի շուրջ ծաւալող իրադարձութիւններու առնչութեամբ։

«Հայաստանի Հանրապետութեան Գիտութիւնների ազգային ակադեմիան իր մտահոգութիւնն է յայտնում վերջին շրջանում Հայաստանի Հանրապետութեան եւ Արցախի Հանրապետութեան շուրջ ծաւալուող իրադարձութիւնների առնչութեամբ։ 

Լինելով ապաքաղաքական կառոյց, որի կանոնադրական խնդիրը գիտութեան զարգացումն է, Ակադեմիան, սակայն, չի կարող անհաղորդ մնալ մեր պետութեան եւ ազգի համար գոյաբանական քաղաքական մարտահրաւէրներին։ Այդպիսի մարտահրաւէր է այսօր Արցախահայութեան հնարաւոր հայրենազրկման եւ ցեղասպանութեան վտանգը, որը կարմիր գիծ է մարդկութեան համար։

Հազարամեակների հայոց քաղաքակրթութեան մաս կազմող Արցախը մեր հայրենիքի անբաժան մասն է, Արցախահայութիւնը մեր ազգի ամենաերկար պետականութիւն պահպանած հատուածն է, մեր արեւելեան պատուարը։ Սակայն սկսած առնուազն 20-րդ դարի սկզբից՝ կովկասեան Թաթարները,  թուրքական շրջանակների աջակցութեամբ, այնուհետեւ նրանց ադրբեջանցի յետնորդները գործադրում էին բոլոր ջանքերը՝ վերացնելու հայկական որեւէ հետք Արցախում։ Այդ ամէնն ուղեկցւում էր մարդկութեան դէմ իրագործուող հանցանքներով։

Այդ քաղաքականութիւնը շարունակուեց նաեւ Խորհրդային Միութեան փլուզումից յետոյ եւ առանձնայատուկ թափ ստացաւ 2020թ. 44-օրեայ պատերազմի հետեւանքով ձեւաւորուած նոր իրողութիւնների պայմաններում՝ փաստացի վերածուելով Ադրբեջանի Հանրապետութեան պաշտօնական գաղափարախօսութեան մի անքակտելի բաղադրիչի։ Այսօր մենք ականատես ենք այս արատաւոր քաղաքականութեան այնպիսի բացայայտ դրսեւորումների, ինչպիսիք են յայտարարագրուած ծրագրերը՝ ի սպառ վերացնելու հայկական պատմամշակութային հետքն իր վերահսկողութեան տակ անցած նոր տարածքներում, հայատեացութեան սփռումը բոլոր հնարաւոր միջազգային հարթակներում, պատմութեան զեղծարարութիւնը, արհամարհանքը միջազգային իրաւունքի հանդէպ, մասնաւորապէս, ռազմագերիների հետ վարուելակերպի մասին Ժընեւի համաձայնագրի ոտնահարումը եւ այլն։

Ադրբեջան պետութեան կազմում յայտնուելու պարագայում Արցախին սպասւում է արագ հայաթափում, Արցախահայութեանը՝ հայրենազրկում, ցեղասպանութիւն։ Արցախը ոչ մի կարգավիճակով չի կարող մաս կազմել մի պետութեան, որն իր քաղաքացիներին արդէն մի քանի սերունդ դաստիարակում է մոլի հայատեացութեան մթնոլորտում։ Հայաստանի Հանրապետութիւնն Արցախի ժողովրդի անվտանգութեան եւ ինքնորոշման իրաւունքի իրացման երաշխաւորն է։  Մենք չենք կարող հրաժարուել այդ հիմնարար սկզբունքից։

Հայաստանի Հանրապետութիւնը, Արցախի Հանրապետութիւնն այսօր կանգնած են լուրջ մարտահրաւէրների առջեւ։ Հարկաւոր է համախմբել մեր ողջ ներուժը՝ դիմագրաւելու այդ մարտահրաւէրներին, լուծումներ գտնելու առաջ եկած խնդիրներին։

Գիտութիւնների ազգային ակադեմիան  պատրաստ է ՀՀ պետական իշխանութեան մարմիններին տրամադրել մասնագիտական խորհրդատւութիւն,  կարող է դառնալ այն հարթակներից մէկը, որտեղ կարող են քննարկուել համահայկական նշանակութիւն ունեցող հիմնահարցերը, լուծումներ եւ այլընտրանքային տարբերակներ առաջարկուել համահայկական օրակարգի ձեւաւորման համար»: