Հայկական արդէն ալեկոծ ներկային մէջ նոր փոթորիկ յառաջացուցած
նախագիծի մը մասին

ՀՀ Տնտեսութեան նախարար Վահան Քերոբեանի կարծիքով՝ Հատիս լեռան վրայ, «Բարգաւաճ Հայաստան» կուսակցութեան առաջնորդ Գագիկ Ծառուկեանի նախաձեռնութեամբ՝ Յիսուս Քրիստոսի արձանի կառուցումը հրաշալի զբօսաշրջային նախագիծ մըն է։ Ան այս տեսակէտը յայտնած է Յուլիս 9-ին, արձանի տեղադրուելիք վայրին մէջ լրագրողներու հետ ասուլիսին։

“Ինչպէս այլ ներդրումների պարագայում, այս դէպքում էլ մենք պատրաստ ենք հնարաւորինս ամէն ինչ անել, որ նախագիծը առանց խոչընդոտի իրականութիւն դառնայ։ Այսօր եկել ենք Հատիս լեռը, որ հասկանանք՝ Կառավարութեան անելիքները, բնականաբար, այսօր պարզ չի լինի բոլոր անելիքները, բայց կը ստորագրենք յուշագիր, որով Կառավարութիւնն իր օժանդակութիւնը կը յայտնի այս նախագծին։ Յետոյ էլ բոլոր խնդիրները լուծելու համար կը ստեղծենք աշխատանքային խումբ, որը նախագծի օժանդակութիւնը կ՚ապահովի”,– ըսած է նախարարը։

«Կը պահանջենք դադրեցնել 

այս ապազգային նախագծին իրականացումը»

Միւս կողմէ, Զբօսավայրերու հայկական ընկերակցութիւնը այս առթիւ հրապարակած է հաղորդագրութիւն մը, ուր Քրիստոսի արձանի տեղադրումը որեւէ տեղ, մա՛նաւանդ Հատիս լեռան վրայ անընդունելի կը համարէ եւ կը դատապարտէ այդ քայլը։

Հաղորդագրութեան մէջ մասնաւորապէս նշուած է հետեւեալը.-

(…) «Մշակութային զբօսաշրջութիւնը ներառում է իր մէջ պատմական, կրօնական եւ մշակութային ճիւղերը։ Զբօսաշրջութեան ոլորտում մենք տարիներ շարունակ ներկայացրել ենք զբօսաշրջիկներին Հայ Առաքելական եկեղեցու աւանդութիւններն ու պատմութիւնը, եւ այլ փաստերի հետ մէկտեղ, ներկայացրել եւ ներկայացնում ենք նաեւ սրբադասուածներին պատկերող արձանիկների եւ արձանների բացակայութեան հանգամանքը մեր եկեղեցիներում։

Իր ակունքներից սկսած Հայ Առաքելական եկեղեցին երբեւէ չի պատկերել արձանների տեսքով եկեղեցու սուրբերին, այդպիսով տարբերուելով շատ եկեղեցիներից, մասնաւորապէս՝ Հռոմի Կաթոլիկ եկեղեցուց՝ ստեղծելով իր իւրօրինակ եւ անկրկնելի աւանդութիւնը, բնորոշ գաղափարախօսութիւնը եւ փիլիսոփայութիւնը։

Տուեալ արձանի տեղադրումը պարզապէս հակադրւում է այդ բոլոր գաղափարներին, հակասում մինչ այժմ գոյութիւն ունեցող պատկերացումներին՝ Հայ եկեղեցու և հայ ժողովրդի մասին, որն իր եկեղեցու անբաժան մասն է, իր հերթին էլ եկեղեցին՝ մեր մշակոյթի եւ պատմութեան անբաժան մասն է։

Մենք քաջ գիտակցում ենք, թէ արձանի տեղադրումից յետոյ ինչ «պաշտամունքային» նշանակութիւն է ձեռք բերելու այն՝ դառնալով ներքին զբօսաշրջութեան կողմից ամէնից այցելուող վայրը, վերածելով տարածքը առեւտրի, կառքերի կայանների, հանգստեան գօտիների եւ այլ տհաճ երեւոյթների, ինչպէս դա տեսել ենք բազմիցս այլ յուշարձանների տարածքում։

(…) Ինչպէս գիտենք, Հատիս լեռան տարբեր հատուածներում առկայ են մօտ 20 պատմահնագիտական վայրեր եւ կոթողներ։ Ի՞նչ է լինելու այդ վայրերի հետ արձանին կապուած լայնամասշտաբ շինարարական աշխատանքների հետեւանքները։

Զբօսաշրջութիւնը չի կարող գոյութիւն ունենալ շինծու, իրականութեան չհամապատասխանող, ժողովրդի կողմից չընդունուող կաղապարներում։ Ի վերջոյ զբօսաշրջիկը գալիս է տեսնելու եւ զգալու իրական կեանքը։ Եւ ինչքանո՞վ է համահունչ լինելու նրա համար տեսնել Յիսուսի հսկայական արձանը լեռան գագաթին մի երկրում, որտեղ նոյնիսկ փոքրիկ արձաններ գոյութիւն չունեն եկեղեցիներում։

Զբօսավայրերու հայկական ընկերակցութիւնը Յիսուս Քրիստոսի արձանի տեղադրումը որեւէ վայրում եւ, առաւելապէս, Հատիս լեռան վրայ համարում է անընդունելի, դատապարտելի եւ զբօսաշրջութեան տեսակէտից՝ անտեղի եւ աղէտալի։ Խնդրում եւ պահանջում ենք դադարեցնե՛լ այս ապազգային, հակամշակութային եւ հակաբնական նախագծի իրականացումը»։

***

Նշենք, թէ Մայր Աթոռը, Գերագոյն հոգեւոր խորհուրդը եւս ի սկզբանէ այս նախագծին դէմ արտայայտուած է, նշելով.– «Քրիստոսի արձանի տեղադրումը յարիր չէ Հայ Առաքելական եկեղեցու դարաւոր պաշտամունքային աւանդութեան. հարթաքանդակ կարող է լինել, արձան՝ ոչ»:

Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի մէջ գումարուած ժողովին, Գերագոյն հոգեւոր խորհուրդը յայտարարած էր.-

«Եկեղեցու համար ընդունելի կարող է համարուել Փրկիչ մեր Տիրոջ հարթաքանդակի կառուցումը՝ «Ամենափրկիչ» խաչքարերի սկզբունքով:

Գերագոյն հոգեւոր խորհրդի յորդորն է նախաձեռնութեան հեղինակներին եւ մասնակիցներին՝ զերծ մնալ Հայաստանեայց Առաքելական Սուրբ Եկեղեցու աւանդութեան հակասող նախագծերից և առաջնորդուել մեր ազգային-եկեղեցական մշակոյթին, եկեղեցաբանական եւ աստուածաբանական սկզբունքներին համահունչ մօտեցումներով»։

Գագիկ Ծառուկեանի այս նախաձեռնութեան դէմ արտայատուած էր նաեւ ՀՀ առաջին նախագահ Լեւոն Տէր-Պետրոսեան, ըսելով.– «Այս գաղափարը հակասում է Հայոց եկեղեցու 1700-ամեայ պատմութեան սրբագործուած աւանդոյթին»։