Սեպտեմբեր 14-ին, Ազգային ժողովի հարցում-պատասխանի բաժինին՝ պատասխանելով երեսփոխան Աղաջանեանի հարցումին, որ կը վերաբերէր Ազերպայճանի հետ հողային ամբողջականութեան փոխադարձաբար ճանաչման համաձայնագրի մը ստորագրման, վարչապետ Փաշինեան ըսած է.- “Եթէ Ադրբեջանն ասում է՝ իր սահմանն այնտեղ է, որտեղ կանգնի, ուրեմն մենք իր տարածքային ամբողջականութիւնը չենք ճանաչում։ (…) Հայաստանի Հանրապետութեան ինքնիշխան տարածքը կարմիր գիծ է մեզ համար”,– ըսած է ան։

Հայաստանի վարչապետը նաեւ յայտարարած է.– “Ես ինձ վրայ վերցրել եմ պատասխանատւութիւն՝ գնալ ծանր որոշումների՝ յանուն խաղաղութեան։ Բայց ծանր որոշումներ չի նշանակում ՀՀ պետական շահերին հակասող որոշումներ։ Մենք այդ որոշումների պէտք է գնանք՝ երաշխաւորելու Հայաստանի Հանրապետութեան անվտանգութիւնը, տեւական կայունութիւնն ու խաղաղութիւնը։ Մենք չենք կարող այսօր վերնագրերի ներքոյ գրենք «խաղաղութեան պայմանագիր», տակը ստորագրենք, որի արդիւնքում 6 տարի յետոյ նոր պատերազմ կը սկսուի։ Մենք ուզում ենք ստորագրել մի թուղթ, որի արդիւնքում լիքը մարդ մեզ կը քննադատի, լիքը մարդ կը հայհոյի, լիքը մարդ «դաւաճան» կ՚ասի, նոյնիսկ կարող է՝ ժողովուրդը որոշի մեզ իշխանութիւնից հեռացնի։ Էլի գոհ ու շնորհակալ կը լինենք, եթէ դրա արդիւնքում Հայաստանի Հանրապետութիւնը 29 հազար 800 քառակուսի քմ. տարածքով ստանայ տեւական խաղաղութիւն եւ անվտանգութիւն։ Այն որոշումը, որ սա ապահովելու է, ես, շատ յստակ ասում եմ, ստորագրելու եմ։ Ինձ չի հետաքրքրում յետոյ ի՞նչ կը լինի ինձ հետ, ինձ հետաքրքրում է՝ ի՛նչ կը լինի յետոյ Հայաստանի հետ”:

Բողոքի ցոյց

Սեպտեմբեր 14-ի երեկոյեան, Ազգային ժողովին մէջ Փաշինեանի ունեցած այս ելոյթէն դժգոհ հազարաւոր քաղաքացիներ փողոց իջած ու քալած են Խորհրդարանի եւ Կառավարութեան շէնքերուն վրայ,  փակած են Բաղրամեան պողոտան, պահանջելով վարչապետին հրաժարականը։ Ոստիկանութիւնը ապահովութեան գօտիներ հաստատելով՝ արգելք եղած է ցուցարարներու յառաջխաղացքին։

Անոնց պարագլուխներէն՝ Սահմանադրական դատարանի աշխատակազմի նախկին ղեկավար Էդգար Ղազարեան յայտարարած է. “Մէկ նպատակ ունենք՝ Նիկոլ Փաշինեանին հեռացնել իշխանութիւնից, կանխել վտանգաւոր փաստաթղթի ստորագումը, որ նա պատրաստւում է իրականացնել”:  

«Որեւէ փաստաթուղթ չի ստորագրուել եւ չի պատրաստւում ստորագրման»

Վարչապետը նոյն իրիկունը Դիմագիրքի իր էջին կատարած գրառումով յայտարարած է, թէ լրասփիւռներու մէջ եւ ընկերային ցանցերու վրայ կը շրջին կեղծ ու գրգռիչ լուրեր, ըստ որոնց՝ արդէն իսկ ստորագրուած է փաստաթուղթ մը, եւ  վստահեցուցած է թէ՝  որեւէ փաստաթուղթ չէ ստորագրուած Ազերպայճանի հետ եւ չի ալ պատրաստուիր ստորագրելու:

«Սիրելի հայրենակիցներ, կոչ եմ անում, խնդրում եմ, յորդորում եմ ձեռնավարութիւնների չտրուել: Որեւէ փաստաթուղթ չի ստորագրուել եւ չի պատրաստւում ստորագրման»,– գրած է ան, աւելցնելով որ՝ «սա տեղեկատուական գրգռութիւն է՝ ուղղորդուած արտաքին ոչ-բարեկամական ուժերի կողմից՝ երկրի դիմադրողականութիւնը կոտրելու համար»:

Վարչապետէն ետք, այդ անհիմն լուրերը հերքող՝ նոյնիմաստ յայտարարութիւններ ըրած են նաեւ յաջորդաբար՝ «Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցութեան երեսփոխաններ, Ազգային ժողովի նախագահ Ալէն Սիմոնեան եւ նոյնիսկ Ազգային անվտանգութեան ծառայութիւնը։

* * *

Ընդդիմադիր մամուլը Փաշինեանի խնդրայարոյց ելոյթին առնչութեամբ կը գրէ, թէ այդ մասին որեւէ լրասփիւռի մէջ սուտի որեւէ ամբաստանութիւն չէ եղած ինչպէս կը պնդուի, այլ՝ ելոյթին բովանդակութիւնն, է որ քննադատուած է, անընդունելի համարուած, եւ թէ ցուցարարները այդ պատճառով իջած են փողոց։ Նոյնպէս՝ ընդդիմադիր շրջանակներուն համաձայն՝ խնդիրը ելոյթին բովանդակութեան գործօնէն՝ «սուտ եւ կեղծիք»-ի դաշտ փոխադրելով՝ իշխանութիւնները կը փորձեն մտքերը մոլորել։ 

Նշենք նաեւ որ՝ հակառակ հայաստանեան մամուլին մէջ մեր կատարած բոլոր որոնումներուն՝ մեզի կարելի չեղաւ ճշդել թէ ճշգրիտ ի՞նչ բան շարժած  է ցուցարարներուն զայրոյթը. ներկայի պատերազմական պայմաններուն մէջ, յարձակող երկրին հետ,  հողային ամբողջականութեան ճանաչման հիման վրայ «ԽԱՂԱՂՈՒԹԵԱՆ պայմանագիր» կնքելու պատրաստակամութի՞ւնը, թէ՞ այդ անդրադարձէն Արցախի բացակայութիւնը, թէ՞ երկուքը միասին։ Թէեւ, ինչ կը վերաբերի Արցախին՝ հարցը աւելի քան բարդ է։ Եթէ կարելի է ըսել որ այստեղ խօսքը ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ՛ հողային ամբողջականութեան կը վերաբերի, բայց եւ այնպէս՝ կը վերաբերի նա՛եւ Ազերպայճանի հողային ամբողջականութեան, եւ այդ ալ անխուսափելիօրէն հարցը կը տանի մինչեւ Արցախ։ Սակայն, վարչապետը թերեւս այդ թղթածրարին թեքնիք ու այլապէս բարդ ծալքերը նկատի ունենալով՝ զանց առած է։  Յամենայն դէպս, Արցախի անունը յիշատակուի կամ ո՛չ՝ Հայաստանի եւ Ազերպայճանի հողային ամբողջականութեան փոխադարձ ճանաչման գործընթացին անքակտելի մասն է Արցախը։

* * *

Միջանցքի մասին

Ազգային ժողովին մէջ, նոյն առիթով, Փաշինեան նաեւ անդրադարձած է Ազերիներու պահանջած եւ այսպէս կոչուած՝ «Զանգեզուրի միջանցք»-ի հարցին, յայտարարելով.-

“Մենք մեր բոլոր դաշնակիցների հետ յստակ այս հարցով ունենք քննարկում եւ ունենք միասնական ըմբռնում՝ այդ թւում, իմ տպաւորութեամբ, միջազգային հանրութեան հետ։ Չկայ մի երկիր, որը մեզ հետ քննարկումներում խօսում է միջանցքի մասին։ Եթէ լինի մի երկիր, որը փորձի, մենք այդ քննարկումը չենք անի, որովհետեւ մենք չենք քննարկում այդպիսի հարց։ Ի՞նչ միջանցք, ո՞վ է յօրինել այդ միջանցքը։ Որտե՞ղ է գրուած միջանցք։ Ադրբեջանն ասում է՝ 2020 թուականի Նոյեմբերի 9-ի [յայտարարութեան] 9-րդ կէտի համաձայն։ Այդ 9-րդ կէտը հրապարակուած կէտ է։ Ես աշխարհի բոլոր տառաճանաչ մարդկանց կոչ եմ անում գտնել «միջանցք» բառը 9-րդ կէտում»։