Մարտ 24-ին տեղի ունեցած կառավարութեան նիստին, վարչապետ Նիկոլ Փաշինեան անդրադառնալով կազամատակարարման խափանման հետեւանքով Արցախի մէջ տիրող մարդասիրական տագնապին, յայտարարած է.– 

“Արդէն երեք օր Արցախի Հանրապետութեան քաղաքացիները զրկուած են բնական կազի մատակարարումից. սա տեղի է ունեցել Ադրբեջանի միջամտութեան հետեւանքով։ Ինչպէս գիտէք, Մարտի 7-ին Արցախին մատակարարող կազատարը պայթեցուել էր Ադրբեջանի վերահսկողութեան ներքոյ գտնուող տարածքում։

Ամենատարբեր պատրուակներով Ադրբեջանը թոյլ չէր տալիս կազատարի վերանորոգումը եւ ի վերջոյ, ինքը նորոգեց; Արդիւնքում, մեր տեղեկութիւններով, կազատարի վրայ տեղադրուել է փականք, եւ ահա Մարտի 18-ին, 11 օր անց, 4 օրով Արցախի կազամատակարարումը վերականգնելուց յետոյ, Ադրբեջանն արդէն Մարտի 21-ին առանց պայթիւնների պարզապէս փակել է կազատարը, այդպիսով ապացուցելով, որ ինքն է հեղինակել Մարտի 7-ի պայթիւնը։

Առանձնակի ուշադրութեան է արժանի այն փաստը, որ կազամատակարարման երկու դադարեցումներն էլ տեղի են ունեցել եղանակային բացառիկ պայմաններում։ Մարտի 7-ին վերջին 30 տարուայ մէջ աննախադէպ չափերի ձիւն էր տեղացել Արցախում եւ օդի ջերմաստիճանը աննախադէպ անկում էր ունեցել։ Մարտի 21-ին որոշ տեղեր ձիւնը հասել էր 1,5 մեթրի, մայրաքաղաք Ստեփանակերտում՝ 1 մեթրի։ Օդի ջերմաստիճանը նուազել էր մինչեւ -8 աստիճան։ Եւ ահա այս պայմաններում Արցախը դիտաւորեալ զրկուել է բնակարանները, մանկապարտէզները, դպրոցները, հիւանդանոցները ջեռուցելու համար կենսական նշանակութիւն ունեցող բնական կազի մատակարարումից։ Սա բաւարար է հասկանալու համար, որ Ադրբեջանի գործողութիւնների հետեւանքով Արցախը յայտնուել է մարդասիրական աղէտի շեմին։ Չեմ կասկածում, ի հարկէ, որ Արցախի հերոսական ժողովուրդը կը յաղթահարի այս փորձութիւնը նոյնպէս, բայց այս գիտակցութեամբ պէտք է արձանագրեմ, որ Ադրբեջանն իր այս գործողութիւններով նաեւ ծառայութիւն է մատուցում Արցախի ժողովրդին, որովհետեւ կազատարի հետ կապուած այս դրուագը միջազգային հանրութեան համար շատ դիպուկ եւ համառօտ նկարագրութիւնն է՝ Արցախի հիմնախնդրի։

Այս դրուագի շնորհիւ միջազգային հանրութիւնը Ղարաբաղի հիմնախնդրի էութիւնը կարող է հասկանալ առանց հարիւրաւոր էջեր թերթելու, պատմութեան նրբութիւններն ուսումնասիրելու։ Սա անառարկելիօրէն ի ցոյց է դնում Ադրբեջանի քաղաքականութիւնը արցախահայութեան նկատմամբ, այն է՝ անհնար դարձնել նրանց ապրելը սեփական հայրենիքում։

Ադրբեջանն արդէն 1,5 տարի թմբկահարում է, թե փառահեղ յաղթանակ է տարել 2020-ի 44-օրեայ պատերազմում: Բայց ամէն ինչ ցոյց է տալիս, որ այն փաստը, որ այսքան տառապանքներից ու զրկանքներից յետոյ Արցախում հէնց այս պահին շուրջ 117 հազար Հայ է ապրում, Ադրբեջանը համարում է իր ամենամեծ պարտութիւնը, եւ խնդիր է դրուած ամէն ինչ անել Արցախում ցեղային զտումների քաղաքականութիւնը աւարտին հասցնելու համար”։

«Արցախի կազամատակարարման հարցը Ազէրպայճանի ներքին գործն է»

Ըստ Փաշինեանի՝ այս իմաստով խիստ խորհրդանշական եւ խօսուն է Ազէրպայճանի Արտաքին գործոց նախարարութեան նախորդ օր հրապարակած յայտարարութիւնը, ուր նշուած է, թէ «Արցախի կազամատակարարման հարցը Ազէրպայճանի ներքին գործն է»:

“Եթէ դիւանագիտական լեզուով թարգմանենք այս յայտարարութիւնը, կը նշանակի՝ միջազգային հանրութիւն, դուք այսկողմ մի նայէք եւ թոյլ տուէք մենք անարգել, միջազգային հանրութեան համար աննկատ կամ էլ չակերտաւոր «հակաահաբեկչական գործողութիւնների» անուան ներքոյ աւարտին հասցնենք Արցախը ցեղային զտումների եւ ցեղասպան քաղաքականութեան միջոցով հայերից ազատելու քաղաքականութիւնը: Նման բան տեղի ունենալ չի կարող եւ Հայաստանի դիւանագիտական ծառայութիւնը, միւս պաշտօնեաները, քաղաքական ուժերը, լրատուամիջոցները, հասարակական կազմակերպութիւնները, անհատները՝ ընկերային ցանցերի միջոցով վերջին 15 օրուայ ընթացքում Արցախում տեղի ունեցածը պէտք է ամենայն մանրամասնութեամբ եւ լայնօրէն ներկայացնեն միջազգային հանրութեանը, բոլոր ատեաններում”,– եզրափակած է վարչապետը։

Հայաստան Ազէրպայճանին առաջարկած է նաեւ Երասխի հատուածին մէջ զօրքերու փոխադարձ կարգով հեռացումը

Նոյն նիստին վարչապետը անդրադարձած է հայ-ազէրպայճանական սահմանին անվտանգութեան եւ կայունութեան մակարդակը բարձրացնելող քայլերուն՝ տեղեկացնելով, որ բացի Սոթք-Խոզնավար հատուածէն, Հայաստան Ազէրպայճանին առաջարկած է նաեւ Երասխի հատուածին մէջ զօրքերու փոխադարձ կարգով հեռացումը։

“Մենք հանդէս ենք եկել սահմանից զօրքերի հայելային հեռացման առաջարկով՝ որպէս կողմնորոշիչ նկատի ունենալով խորհրդային ժամանակների Հայաստանի եւ Ադրբեջանի տէ իւրէ հաստատուած սահմանագիծը։ Բայց ուզում եմ իմանաք, որ բացի զօրքերի ամբողջական հեռացումից, մենք հանդէս ենք եկել նաեւ տեղական հեռացումների առաջարկներով եւ այստեղ էլ սպասում ենք Ադրբեջանի արձագանգին։ Մասնաւորապէս, Երասխի հատուածում առաջարկել ենք, որ իրենք մի քանի դիրք ետ քաշուեն մեր տարածքից, մենք էլ մի քանի դիրք ետ քաշուենք իրենց տարածքից։ Այսպիսով, երկուստեք կը լուծենք վերջին մէկուկէս տարուայ ամենաթէժ կէտերից մէկի հարցը”,– նշած է Փաշինեան։

Ան ընդգծած է նաեւ սահմանազատման եւ սահմանագծման աշխատանքները արագացնելու անհրաժեշտութիւնը։ ■