Փետրուար 15-ին, Թուրքիա այցելած Հայաստանի Արտաքին գործոց նախարար Արարատ Միրզոյեան «աւետած է», թէ իր պաշտօնակից Չաւուշօղլուի հետ համաձայնած են միացեալ ուժերով վերականգնել Անիի կամուրջը։ Ան թերեւս չէ ալ նկատած, որ Չաւուշօղլու մամլոյ ասուլիսի ժամանակ հարկ չէ համարած ոչ միայն նշել Անիի կամուրջի հայկական ծագումը, այլեւ մինչեւ իսկ զայն անուանած է Թուրքերու կողմէ ընդունելի ձեւով՝ «Մետաքսի ճանապարհի կամուրջ»․․․

Չաւուշօղլու շեշտելով, որ այդ կամուրջը շատ հին է, եւ հաւանաբար կառուցուած է 10-րդ դարուն, ի հարկէ չէ ալ նշած, թէ այդ ժամանակաշրջանին որո՛նք եղած են այս միջնադարեան քաղաքին բնակիչները, իսկ այդ ընտրութիւնը պայմանաւորած է կամուրջի՝ հայ-թրքական սահմանին գտնուելուն հանգամանքով․․․

Ուշագրաւ է, որ իրականութեան մէջ Թուրքերը առաջին անգամ չէ, որ պաշտօնապէս փափաք կը յայտնեն վերականգնելու Անիի կամուրջը։ Զայն վերանորոգելու մասին տեղեկութիւնները սկսած են շրջիլ 2010-էն, իսկ 2020-ին այդ մտադրութեան մասին թրքական մամուլին յայտնած է  Կարսէն ընտրուած թուրք երեսփոխան Ահմետ Ասլան։ Ի հարկէ 44-օրեայ պատերազմի նախօրեակին Թուրքիա բացարձակապէս մտադիր չէր այս կամուրջի վերանորոգման գործին մէջ ընդգրկել հայ մասնագէտներ․․․

Հիմա Թուրքերը այդ կեղծ ժեսթով կը փորձեն մոլորեցնել Հայութիւնը եւ ամբողջ աշխարհը՝ ցոյց տալով, որ իբրեւ թէ կ՚ուզեն ջերմ յարաբերութիւններ կերտել Հայաստանի հետ, սակայն իրականութեան մէջ այդ կամուրջի վերանորոգումը նախապէս ծրագրուած էր 2071-ի Մանազկերտի ճակատամարտի 1000-ամեակին ընդառաջ նախատեսուած միջոցառումներու շրջանակին մէջ․․․ Ճակատամարտ, որու միջոցով թուրք տարրը սկսաւ հաստատուիլ այս տարածաշրջանին մէջ՝ բնիկներուն տեղ․․․

Մելինէ Անումեան

Թրքագէտ

Akunq.net

***

Ուրիշ թրքագէտ մը՝ Անդրանիկ Իսպիրեան եւս կ՚անդրադառնայ երեւոյթին։ Ան եւս կ՚ըսէ, թէ Միրզոյեանի եւ Չաւուշօղլուի ելոյթներուն մէջ Անիի կամուրջը վերանորոգելու եւ յարաբերութիւնները բնականոնացնելու մասին յայտարարութիւնները իրարու յաջորդեցին՝ շատերու մէջ այն տպաւորութիւնը ստեղծելով, որ այդ կամուրջը պիտի վերանորոգուի իբրեւ Հայաստանի եւ Թուրքիոյ միջեւ ցամաքային հաղորդակցութեան միջոց։

Թրքագէտը յիշեցնելով, որ 10–րդ դարուն Հայոց Բագրատունիներուն կողմէ կառուցուած Անիի կամուրջը  ներկայիս պարզապէս պատմական կառոյց մըն է եւ ոչ աւելին, կ՚ըսէ. «Այսինքն, Անիի կամուրջը պատմական կառոյց է, դրա վրայով հնարաւոր չէ երկու երկրների միջեւ հաղորդակցութիւն կազմակերպել մի քանի պատճառով։ Առաջինը՝ այն չունի անհրաժեշտ տարողութիւնը, երկրորդը շատ անյարմար դիրք ունի՝ անմիջապէս գետի վրայ, եւ ի վերջոյ այն գտնւում է Անիի աւերակների տարածքում, որը բաց երկինքի տակ թանգարան է եւ մաս է կազմում ԻՒՆԷՍՔՕ–ի ժառանգութեան»։

Իսպիրեան եւս ուշադրութիւն հրաւիրած է այն հանգամանքին վրայ, որ Չաւուշօղլու «Անիի կամուրջ»-ի բուն անունումէն խուսափելով՝ զայն կոչած է թրքական ընդունուած եզրով՝ «Մետաքսի կամուրջ»։