Ապրիլ 25-ին, Երեւանի Օղակաձեւ այգիին մէջ բացումը կատարուած է 1919-ին «Նեմեսիս» գործողութիւնը կազմակերպած եւ զայն իրագործած հերոսներուն նուիրուած «Նեմեսիս» յուշաղբիւր կոթողին:
Յուշարձանին վրայ կան Սողոմոն Թեհլիրեանի, Արամ Երկանեանի, Արշաւիր Շիրակեանի, Պետրոս Տէր Պօղոսեանի, Արտաշէս Գէորգեանի, Միսաք Թորլաքեանի, Ստեփան Ծաղիկեանի, Յակոբ Մելքումովի, Երուանդ Ֆունդուկեանի, Արմէն Գարոյի, Գրիգոր Մերջանովի, Արշակ Եզդանեանի, Հրաչ Փափազեանի եւ Շահան Նաթալիի… անունները: Անոնք Հայոց ցեղասպանութիւնը կազմակերպած եւ գործադրած Երիտասարդ թուրքերու պարագլուխներէն, ինչպէս նաեւ 1918-ին Պաքուի Հայերու ջարդը կազմակերպողներէն վրէժ լուծած հերոսներն են:
Յուշարձանի ստեղծման նախաձեռնութեան ետին կանգնած Կամօ Արէեան յիշեցուցած է, որ 108 տարի առաջ Ապրիլին արեան մէջ էր ամբողջ երկիր մը, սակայն այն պետական ծրագրին, որու միջոցով կ՚ուզէին աշխարհի երեսէն ջնջել Հայերը ու Հայաստանը թողել անքարտէս, 1918-ին, Հայերը պատասխանեցին Սարդարապատի ճակատամարտով եւ կերտեցին Հայաստանի առաջին հանրապետութիւնը: “Իսկ 1919-ին Հ․Յ․Դ․-ի նախաձեռնութիւնը համազգային վրիժառութեան որոշում էր, մեր արժանապատւութիւնը վերականգնելու որոշում էր: «Նեմեսիս»-ը իրագործողները մտաւորական հայ տղերք էին, մէկը միւսից լաւն էին, մէկը միւսից պատրաստ ու պատասխանատու: Այս տղաներն ունեցան գերեզմաններ աշխարհով սփռուած”,– ըսած է Արէեան եւ գոհունակութիւն յայտնած, որ վերջապէս կարելի եղաւ անոնց յիշատակը յարգել Հայաստանի մէջ՝ Երեւանի սրտին վրայ անոնց նուիրուած այս կոթողով:
Հայաստանի Գիտութիւններու ազգային ակադեմիայի Պատմութեան հիմնարկի տնօրէն Աշոտ Մելքոնեան հաստատած է, որ «Նեմեսիս» գործողութիւնը կարեւոր իրադարձութիւն եղած է հայ ժողովուրդի կեանքին մէջ: Ան յիշեցուցած է, որ այս գործողութեան կատարման որոշումը տրուած է 1919-ին, Երեւանի մէջ՝ Հայ Յեղափոխական Դաշնակցութեան 9-րդ ընդհանուր ժողովին: “Այդ ժամանակ Հայոց ցեղասպանութեան յանցագործների 650 անուն է նշուել, որոնցից առանձնացուել են 41 գլխաւոր յանցագործները: Սա զուտ կուսակցական որոշում չէր, այլ ազգային խնդիր, եւ հայ ժողովուրդն ազգովին լուծեց այն”,– ընդգծած է Մելքոնեան:
Յուշարձանի բացման ներկայ եղած են հասարակական, քաղաքական եւ մշակութային գործիչներ, գիտնականներ, հետաքրքրասէրներ եւ վրիժառուներու սերունդները:
Նշենք, թէ Անգարա եւ Պաքու անմիջապէս արձագանգած են երեւոյթին։ «Նման գրգռիչ քայլերը, որոնք չեն համապատասխաներ Թուրքիոյ եւ Հայաստանի միջեւ յարաբերութիւններու բարելաւման հոլովոյթի ոգիին, ոչ մէկ ձեւով կը նպաստեն տարածաշրջանին մէջ կայուն եւ մնայուն խաղաղութեան հաստատման ջանքերուն։ Ընդհակառակն, անոնք բացասական անդրադարձ կ՚ունենան այդ գործընթացին վրայ»,– նշուած է Թուրքիոյ Արտաքին գործոց նախարարութեան հրապարակած հաղորդագրութեան մէջ։ Ազերպայճանի Արտաքին գործոց նախարարութիւնը եւս հաղորդագրութեամբ մը դատապարտելով յուշարձանի տեղադրումը, «Նեմեսիս» գործողութեան մասնակիցները «ահաբեկիչներ» անուանած է:
