Պոլսոյ մէջ տեղի ունեցած Իսլամական համագործակցութեան կազմակերպութեան (ԻՀԿ) Արտաքին գործոց նախարարներու խորհուրդի 51-րդ նստաշրջանի աւարտին որդեգրուած են շարք մը բանաձեւեր, որոնց մէջ առաջին անգամ այսպէս կոչուած «Արեւմտեան Ազերպայճանի համայնք»-ին վերաբերող բանաձեւ մըն ալ կայ:
57 անդամ ունեցող կազմակերպութեան յայտարարութեան մէջ Ազերպայճան շարք մը պահանջներ կը ներկայացնէ Հայաստանին։ Իսլամական երկիրները կոչ կ՚ընեն Երեւանին՝ յաղթահարելու հայ-ազերպայճանական խաղաղութեան համաձայնագրի ստորագրութիւնը խանգարող մնացեալ իրաւական եւ քաղաքական խոչընդոտները եւ այդպէսով դադրեցնելու Ազերպայճանի ինքնիշխանութեան եւ տարածքային ամբողջականութեան խաթարումը: Ասկէ բացի, կը դատապարտեն Հայաստանի՝ «արեւմտեան ազերպայճանական համայնք»-ին հետ երկխօսութենէն հրաժարիլը, եւ կը վերահաստատեն անոր վերադարձի իրաւունքը՝ իրենց բնիկ վայրերը՝ ներկայ Հայաստանի տարածքին մէջ:
Հուսկ՝ ԻՀԿ-ն կը վերահաստատէ իր ամբողջական զօրակցութիւնը Ազերպայճանի կառավարութեան եւ ժողովուրդին՝ «հայկական յարձակման ենթարկուած՝ ազատագրուած տարածքները վերականգնելու եւ վերակառուցելու ջանքերուն մէջ»:
Ի պատասխան այս անհիմն պնդումներուն ու պահանջներուն՝ Հայաստանի Արտաքին գործոց նախարարութիւնը հրապարած է հաղորդագրութիւն մը։
«Հայաստանի Արտաքին գործոց նախարարութիւնը խորապէս հիասթափուած է Իսլամական համագործակցութեան կազմակերպութեան (ԻՀԿ) նախարարական վերջին համաժողովի շրջանակներում ընդունուած “Ստամբուլի հռչակագրում” եւ Ադրբեջանի նախաձեռնութեամբ ներկայացուած բանաձեւերում տեղ գտած խեղաթիւրուած եւ ծայրայեղ միակողմանի ձեւակերպումների առնչութեամբ։
Տուեալ փաստաթղթերում արտայայտուած շեշտադրումները հակասում են տարածաշրջանում տեւական խաղաղութեան հաստատման շահերին եւ տրամաբանութեան։
ԻՀԿ անդամ պետութիւնների ուշադրութիւնը հրաւիրում ենք այն փաստի վրայ, որ “Արեւմտեան Ադրբեջանի” խօսոյթը մարդու իրաւունքների քօղի ներքոյ Ադրբեջանի կողմից յստակ տարածքային պահանջ է ՀՀ ինքիշխան տարածքի նկատմամբ, ինչը փաստւում է նոյնիսկ այդ նպատակով արհեստականօրէն ձեւաւորուած «կազմակերպութեան» հիմնադիր փաստաթղթերում։
Օգտակար ենք համարում յիշեցնել, որ արեւմտեան Ադրբեջանը Ադրբեջանի արեւմտեան շրջաններն են՝ Ղազախը, Թովուզը, Աղստաֆան, Գեդաբէյը, Դաշքեսանը, Քելբաջարը, Լաչինը, Կուբաթլուն, Զանգելանն ու Նախիջեւանը: Հայաստանի Հանրապետութեան տարածքում չկայ եւ չի կարող լինել այսպէս կոչուած «Արեւմտեան Ադրբեջան»։
Ինչ վերաբերում է Խորհրդային Հայաստանում բնակուող ադրբեջանցիներին, ապա նրանք ԽՍՀՄ գոյութեան վերջին տարիներին Հայաստանից հեռացել են կամաւոր, կարողացել են վաճառել կամ փոխանակել իրենց գոյքը կամ ստացել են փոխհատուցում Հայաստանի կառավարութիւնից։ Ցաւօք, նոյնը չի եղել հայերի ճակատագիրը Ադրբեջանում՝ Բաքւում, Սումգայիթում եւ այլ վայրերում, որտեղ տեղի են ունեցել հայերի կոտորածներ եւ բռնի տեղահանում, իսկ նոյնօրինակ վերջին դրսեւորմանը մեր տարածաշրջանում աշխարհն ականատես եղաւ 2023-ի աշնանը, երբ աւելի քան 115.000 հայեր ստիպուած եղան լքել Լեռնային Ղարաբաղը՝ ենթարկուելով ցեղային զտման։
ԻՀԿ կողմից նմանօրինակ վարքագծի անուղղակի խրախուսումը տրամանաբանական խզում է առաջացնում վերջին երկու տարիների ընթացքին Մերձաւոր Արեւելքում առկայ ճգնաժամի նկատմամբ ԻՀԿ դիրքորոշման հետ:
Զարմանք է առաջացնում նաեւ Խոջալուի դէպքերի թիւր մեկնաբանութիւնը: Մարդկութեան դէմ ուղղուած յանցագործութիւնների իրական պատմութիւնը քաջ յայտնի է եւ ուղղակիօրէն ժխտում է Հայաստանի Հանրապետութեան ուղղուած որեւէ մեղադրանք»։
Ազերպայճանի ԱԳ նախարարութեան մամլոյ բանբեր Այհան Հաճիզադէ՝ մեկնաբանելով Հայաստանի ԱԳ նախարարութեան հաղորդագրութիւնը պնդած է հետեւեալը.
«ԻՀԿ-ի կողմէ որդեգրուած “Հայաստանի տարածքէն բռնի կերպով արտաքսուած ազերպայճանցիներու վերադարձին մասին” բանաձեւը կ՚արտացոլէ պատմական փաստերը եւ հիմնուած է միջազգային իրաւունքի ու արդարութեան սկզբունքներու վրայ։ Հակառակ Երեւանի պնդումներուն՝ հայաստանաբնակ ազերպայճանցիներու արտաքսումը կամաւոր չէ եղած, այլ տեղի ունեցած է բռնութիւններով, ահաբեկումով եւ մարդկային իրաւանց կոպիտ խախտումներով»։
Ան նաեւ ըսած է, թէ Հայաստանի կողմէ փաստաթուղթերու բովանդակութեան «նենգափոխման ջանքերը եւ պատմական իրադարձութիւններու կեղծումը խաղաղութեան գործընթացը խանգարելու Երեւանի ձգտումին յաւելեալ մէկ օրինակ են»։
© 2025 Բոլոր իրաւունքները վերապահուած են։
