(Հատուածներ)

ՎԱՐՉԱՊԵՏ ՓԱՇԻՆԵԱՆ

«Ապրիլքսանչորսեան երթը, թերեւս, մեր իրականութիւնը կանխորոշած ու կանխորոշող ամենաազդեցիկ երեւոյթն է, մեր պատմութեան, անցեալի եւ ապագայի մասին մտածելու մի բացառիկ օր: Ի՞նչ են մտածում դէպի Ծիծեռնակաբերդի յուշահամալիր յաճախ մանկահասակ երեխաների ձեռքերը բռնած քայլող երիտասարդ ծնողները, կամ կեանքի աւելի մեծ փորձառութիւն ունեցող տատիկներն ու պապիկները:

Նրանք, թերեւս, խորհում են երկու հարցի շուրջ. ինչո՞ւ Մեծ Եղեռնը տեղի ունեցաւ եւ ի՞նչ է պէտք անել դրա կրկնութիւնը բացառելու համար: Ինչ վերաբերւում է նման ոճիրի կրկնութիւնը բացառելու մեթոդաբանութեանը, դա մեծապէս կախուած է «պետութիւն» եւ «տարածաշրջան» հասկացութիւնների մեր ընկալումներից:

Պետութիւնը, միայն զարգացած եւ ինքնիշխան պետութիւնն է ի վիճակի ապահովել մեր ժողովրդի լինելիութիւնն ու անվտանգութիւնը, իսկ պետութեան կայացման գործում իւրաքանչիւրն ունի անելիք՝ կրթութիամբ, աշխատանքով, քաղաքացիական պատասխանատւութեամբ ու օրինապահութեամբ:

Տարածաշրջանի վերաբերեալ մեր ռազմավարական ընտրութիւնը հետեւեալն է. արդեօք մենք մեր տարածաշրջանային յարաբերութիւնները կարգաւորելու եւ զարգացնելու կամք ու կարողութիւն ունե՞նք՝ անկախ այն բանից, կամ առաւելեւս այն պարագայում, երբ մեր շուրջ առկայ անվտանգային սպառնալիքներն ահագնանում են՝ տարածաշրջանային կամ արտատարածաշրջանային պատճառներով:

Բոլոր դժվարութիւններն ու բարդութիւնները գիտակցելով՝ մեր կառավարութիւնը որոշել է գնալ այդ հարցին դրական պատասխան գտնելու ճանապարհով, որովհետեւ միայն այդ ճանապարհն է, որ կարող է երաշխաւորել անվտանգութիւն եւ բարեկեցութիւն»:

ԱՐՑԱԽԻ ՆԱԽԱԳԱՀ ՅԱՐՈՒԹԻՒՆԵԱՆ

«Մարդկության դէմ ուղղուած այդ հրէշաւոր ոճրագործութիւնը վաղեմութեան ժամկէտ չունի: Եւ քանի դեռ այն չի ճանաչուել ու դատապարտուել ամբողջ քաղաքակիրթ աշխարհի կողմից, մենք կարող ենք ականատես լինել ցեղասպանութեան նոր դրսեւորումների՝ ամբողջ աշխարհում:

Այսօր Արցախը կանգնած է թուրք-ադրբեջանական հայատեաց ու ցեղասպանական քաղաքականութեան նոր եւ իրական վտանգների առջեւ: Մեծ Եղեռնից 108 տարի անց էլ հայը շարունակում է կենաց-մահու պայքար մղել իր հայրենիքում ազատ ու անկախ ապրելու, սեփական իրաւունքներն ու ազատութիւնները, ազգային շահերն ու արժանապատւութիւնը պաշտպանելու համար: 

134 օր շարունակուող շրջափակման մէջ պահելով Արցախի 120 հազար խաղաղ բնակչութիւնը, տասնեակ հազարաւոր երեխաների ու ծերերի, ոտնահարելով միջազգային իրաւունքի բոլոր չափանիշերն ու սկզբունքները՝ Ադրբեջանի բռնապետական իշխանութիւնները փորձում են ծնկի բերել մեր ժողովրդին: 

Սակայն մենք անդրդվելի ենք ու վճռական՝ Արցախը միշտ հայկական ու անառիկ պահելու ճանապարհին: Մենք այլընտրանք չունենք։ Հայը չի կարող նորից հայրենիք կորցնել, դառնալ տարագիր ու սփռուել աշխարհով մէկ: Մենք պէտք է դասեր քաղենք անցեալից ու միասնաբար կերտենք հայ ժողովրդի ապագան՝ այսօր եւ այստեղ:

Պահն օրհասական է, լինել-չլինելու հարց է ո՛չ միայն Արցախի, այլեւ՝ հայոց պետականութեան համար: Այսօր քան երբեւէ  պէտք է խօսքից  անցնել գործի։ Համազգային պատասխանատւութեան, արժանապատւութեան, պահանջատիրութեան պահն է՝ կանգնել Արցախի կողքին եւ կանխել նորանոր համազգային ողբերգութիւններն ու ձախողումները»։

ԳԱՐԵԳԻՆ Բ. ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ

«Հարիւր եւ աւելի տարիներ առաջ մէկուկէս միլիոն հայորդիք իրենց կեանքի գնով վկայեցին հաւատարմութիւնը աստուածաշնորհ մեր հայրենիքին ու հաւատքին՝ մերժելով ուրացութիւնն ու ուծացումը։ Նրանք կենդանի պահեցին իրենց հաւատքն ու յոյսը մեր ժողովրդի վերածննդի հանդէպ։ Ծիծեռնակաբերդի յուշահամալիրը խորհրդանշում է այդ վերածնունդը, որն իրականութիւն դարձաւ հայրենիքի մի փոքր հատուածում անկախ պետականութեան վերակերտումով, ինչպէս եւ աշխարհի տարբեր երկրներում ցեղասպանութիւնից փրկուած հայորդեաց նոր կեանքի վերընձիւղումով։

Այսօր Հայաստանում ու Արցախում եւ ի սփիւռս աշխարհի, ազգովին համախմբուած եկեղեցիներում, յուշակոթողների առջեւ, աղօթք ենք բարձրացնում առ Աստուած՝ խնդրելով Հայոց ցեղասպանութեան սուրբ նահատակների բարեխօսութիւնը, որպէսզի միաբան ու աննկուն կամքով կարողանանք դիմագրաւել արհաւիրքներին ու սպառնալիքներին, պայքարել Հայոց արդար դատի յաղթանակի համար եւ նպաստել մեր ժողովրդի կեանքում ու աշխարհում ցեղասպան եղեռնագործութիւնների ու ոճիրների կանխումին»։

ԱՐԱՄ Ա. ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ

«Անորոշ է Հայաստանի ու Արցախի առջեւ բացուած հորիզոնը: Ապրիլ 24-ը այսօր, առաւել, քան երբեք ազգային միասնութեան, ամրապնդման մարտահրաւէր է: Ազերպայճան կը շարունակէ իր սուրը ազատօրէն ճօճել Հայաստանի ու Արցախի ուղղութեամբ: Արցախը տակավին շրջափակուած է ու հայաթափման վտանգի առջեւ: Բարոյական աջակցութենէ զեցի, որեւէ պետութիւն չուզեց միջամտել՝ վերջ տալու այս ցեղասպանութեան: Վտանգուած են Հայաստանի սահմանները եւ նոյնիսկ գերիշխանաութիւնը: 

Ազերպայճանի հողային ինքնիշխանութեան ճանաչումը ո՛չ միայն ինքնիշխան Արցախի վրայ շիրմաքարի զետեղում պիտի ըլլայ, այլ նաեւ հայաստանի հանդէպ Ազերպայճանի ռազմատենչ ախորժակի առաւել սրում: Արցախի անվտանգութիւնը ապահովելու կոչուած Հայաստանի ռազմավարական գործընկերը կը մնայ սոսկ դիտողի կրաւորական վիճակի մէջ: Հայստան առանձին է եւ Արցախը փաստօրէն լքուած, սակայն փառք ու պատիւ Արցախի ժողովուրդին, որ իր իրաւունքները պաշտպանելու համար կը մնայ ամուր:

Թուրքիոյ և Ազերպայճանի առջև Հայաստանի դռները բանալով կրնայ վտանգի ենթարկուիլ անոր ամբողջականութիւնը, անվտանգութիւնն ու անկախութիւնը, իսկ Արցախը կրնայ անհետանալ, հետեւաբար, ընդունելի չէ Ազերպայճանի հետ խաղաղութեան պայմանագրի կնքումը՝ ի հեճուկս Արցախի ինքնորոշման իրաւունքի, ընդունելի չէ Թուրքիոյ հետ դիւանագիտական եւ տնտեսական յարաբերութիւններու հաստատում՝ ի հեճուկս մեր պատմական իրաւունքների:

Հայաստանին, Արցախին եւ ազգին սպառնացող վտանգներուն մի՛այն մէկ ուժ կրնայ դիմակայել՝ համազգային միաւորում»: