Ռուբէն Վարդանեանի հարցազրոյցը՝ RTVI հեռատեսիլին

Արցախի Հանրապետութեան պետական նախարար Ռուբէն Վարդանեան հարցազրոյց մը տուած է ռուսական միջազգային RTVI հեռատեսիլին, անդրադառնալով իր՝ Արցախ փոխադրուելու պատճառներուն, Արցախի առջեւ ծառացած խնդիրներուն եւ շարք մը այլ հարցերու: 

Խօսելով Արցախ փոխադրուելու եւ Պետական նախարարի պաշտօնը ստանձնելու որոշման մասին՝ Ռուբէն Վարդանեան նշած է, որ ուրախ է այդ քայլը առնելուն համար. «Իմ գալով՝ Արցախի նիւթը, որ Ադրբեջանի համար իտէալական կը լինէր, որ մոռացուէր, աւելի արդիական է դարձել։ Այն, ինչ կատարւում է Արցախում, աւելի շատ մարդկանց է սկսել հետաքրքրել։ Այդ իմաստով ես ուրախ եմ, որ Արցախում տեղի ունեցող ամէն ինչ քննարկման առարկայ է դառնում հայկական, ռուսական, ադրբեջանական եւ միջազգային լրասփիւռներում։ Ես վերջերս հարցազրոյցներ ունեցայ ֆրանսիական եւ գերմանական լրասփիւռներին հետ եւ զգում եմ մարդկանց իրական հետաքրքրութիւնը հասկանալու, թէ ի՞նչ է այնտեղ կատարւում եւ մարդիկ ինչպէ՞ս են ապրում Արցախում»։

Վարդանեան նշած է, որ տակաւին 2018-ին, Հայաստանի ապագայ վարչապետ Նիկոլ Փաշինեանի հետ առաջին հանդիպումին անոր ըսած է, որ զինք յուզող միակ նիւթը, որու համար պատրաստ է փոխելու իր կենսակերպը, Արցախն է. «Ես երբեք չեմ միջամտել նախորդ նախագահների քաղաքական գործունէութեան, հիմա եւս չեմ պատրաստւում միջամտել, բայց Արցախն ինձ համար կարմիր գիծ է… Ես մշտապէս շատ հետեւողականօրէն ասել եւ հրապարակային յայտարարել եմ, որ Արցախն ինձ համար կարմիր գիծ է, եւ այս տեսանկիւնից ես անթոյլատրելի եմ համարում, որ հայկական ընտրանին պարզապէս հետեւի, թէ ինչ է տեղի ունենում Արցախում եւ ոչինչ չանի։ …Որոշումը, որ պէտք է ինչ-որ բան անել, կայացուեց շատ տարբեր մարդկանց հետ քննարկումներից յետոյ։ Որոշակի փուլում մենք հասկացանք, որ ժամանակն է որոշում կայացնելու. կամ դու՝ որպէս մարդ – ով պատրաստ է պատասխանատւութիւն կրել ոչ միայն իր, իր ընտանիքի, այլ նաեւ իր ազգի համար–, ընդունում ես դա եւ գնում այդ քայլին, կամ՝ ոչ»։

Պատասխանելով ռազմական գործողութիւններու դադրեցման մասին հարցումին՝ Ռուբէն Վարդանեան ըսած է, որ պէտք է գիտակցիլ, որ անցնող 30 տարուան ընթացքին տարբեր փուլեր եղած են. «Այս իմաստով, եթէ մենք ողջ ընթացքում շարունակում ենք ռազմական հռետորաբանութիւնը, դա փակուղի է, քանի որ պարբերաբար այս կամ այն երկրում ի յայտ են գալու դրական կամ բացասական հանգամանքներ… Եթէ Ադրբեջանը քարիւղ չունենար, եթէ Թուրքիան չորոշէր պատերազմում ներգրաւուել այն ծաւալով, որով ներգրաւուած էր, եւ բազմաթիւ այլ հանգամանքներ… Հիմա մի իրավիճակ է, վաղը ստեղծուելու է մէկ այլ իրավիճակ, եւ այդպէս մենք անվերջ պատերազմելու ենք։ Մենք պէտք է մտածենք այն մասին, որ այսպէս չի կարող անվերջ շարունակուել։ Կարծում եմ՝ նաեւ ադրբեջանցի մայրերը չեն ուզում, որ նորից պատերազմ լինի, ու իրենց որդիները զոհուեն»։

Խօսելով Թուրքիոյ դերին մասին՝ Արցախի Պետական նախարարը դիտել տուած է, որ Թուրքիա միջնորդ չէ, ան հակամարտութեան կողմ է, դաշնակից, ու չի թաքցներ իր այդ հանգամանքը. «Բայց կարծում եմ, որ Թուրքիայի դիրքորոշումն առ այն, որ “ես գործուն մասնակից եմ”, ո՛չ միայն Հայատանին դուր չի գալիս, այլ նաեւ Ադրբեջանին։ Ես կարծում եմ, որ Ադրբեջանում ոչ բոլորին է դուր գալիս, որ Թուրքիան այս ձեւով միջամտում է Ադրբեջանի ղեկավարութեան գործունէութեան»։

Անդրադառնալով Արցախի կառավարութեան գործունէութեան՝ Ռուբէն Վարդանեան նշած է, որ կառավարութեան ծրագիրը ուղղուած է Արցախի առջեւ ծառացած մարտահրաւէրներու դիմագրաւման. «Առաջինը՝ Արցախի կարգավիճակի հարցն է. ոչ միայն հարցի իրաւական կողմը, այլ նաեւ միջազգային տիրոյթում Արցախի դիրքաւորման հարցը։ Արցախն առանձին սուբյեկտ է, որը պէտք է մասնակցի իր ապագայի վերաբերեալ որոշումների կայացման։ Սա հսկայական աշխատանք է պահանջում։ Երկրորդը՝ անվտանգութիւնն է։ Պէտք է ամէն ինչ անենք, որ Արցախի հայութեան կեանքին վտանգ չսպառնայ։ Անվտանգութիւնը պէտք է ապահովեն ինչպէս իրենք՝ Արցախի բնակիչները, այնպէս էլ մեր միջազգային գործընկերները՝ նկատի ունեմ թէ՛ խաղաղապահներին, թէ՛ ամբողջ միջազգային հանրութեան։ Որովհետեւ գործ ունենք նաեւ մարդասիրական աղէտի հետ, այլ ոչ միայն ռազմական։ Եւ երրորդը, ի հարկէ, Արցախի ընկերա-տնտեսական ու մշակութային զարգացումն է»։

Ի պատասխան հարցումին, թէ ո՞վ եւ ինչպէ՞ս պատրաստ է մասնակցելու Արցախի զարգացման՝ նախարարը նշած է, որ մեծ թիւով մարդիկ Արցախ կու գան, եւ ուրախ է, որ ինք այս հարցին մէջ առանձին չէ. «Երախտապարտ եմ, որ մարդիկ գալիս են ոչ միայն աշխատելու, այլեւ գործ հիմնելու, ապրելու նպատակով։ Սա ցոյց է տալիս, որ մարդիկ հաւատում են եւ ուզում են առաւելագոյնս օգնել Արցախի բնակիչներին, լինել նրանց հետ»։

Պետական նախարարը յայտնած է, որ աշխարհի աւելի քան 500 հազար հայ արցախեան արմատներ ունի, եւ անոնցմէ շատերը իրապէս մտահոգ են ու ամէն կերպ կը փափաքին օգնել իրենց հայրենիքին: «Կարեւոր է, որ ճիշդ պատկերը ունենան այն ամէնին, որ հիմա մենք անում ենք, պատկերացնեն, ո՛ւմ հետ են համագործակցում։ Նրանք պէտք է տեսնեն այդ ծրագրերի իրականացման թափանցիկ համակարգը։ Այդ իմաստով նրանք հնարաւորութիւն ունեն մասնակցելու թէ՛ անհատապէս, թէ՛ ալ փորձագիտական-խորհրդատուական գործիքակազմերի միջոցով, կարող են օգնել իրենց կապերով, փորձառութեամբ, որ շատ կարեւոր եւ անհրաժեշտ է։ Որպէսզի փոխենք իրավիճակը, բոլորս պէտք է միաւորուենք։ Արցախի ապագան այսօր կարեւոր է ոչ միայն Արցախում ապրող մարդկանց ճակատագրի, այլեւ ողջ հայկական աշխարհի ապագան կանխորոշելու տեսանկիւնից»,– ընդգծած է Ռուբէն Վարդանեան։ ■